Jain_Satyaprakash 1950 02

Author(s): Jaindharm Satyaprakash Samiti - Ahmedabad
Publisher: Jaindharm Satyaprakash Samiti Ahmedabad

Page 15

જૈનધર્મ આપણને શું શીખવે છે!
અનુવાદક અભ્યાસી [ આ આખાયે લેખ મૂળ હિંદીમાં “નૈનધર્મ દ ર તિવાત ” “વિશ્વબધુ'માં પ્રગટ થયો છે. તેના લેખક ડો. સી. જે. મિશ્ર છે. તેઓ એક અજેન વિદ્વાન છે, પરંતુ તેમણે જૈન સાહિત્યના વાંચન-મનન પછી આ લેખ લખ્યો છે એમ સહેજે સમજાય છે. સુજ્ઞ વાંચકે આમાંથી સાર સમજી લે. એમણે કૂટનેટમાં આપેલા પાઠોમાં મેં માત્ર જરૂર લાગી ત્યાં જ અર્થ આપ્યો છે, બાકીનાને અર્થ સ્પષ્ટ છે એટલે જ નથી આપ્યું. મેં એમના ક્રમમાં છેડે ફેરફાર કર્યો છે.]
૧. જૈનદર્શન એ આસ્તિક દર્શન છે અને જેવું સુંદર અને સ્પષ્ટ આત્મસ્વરૂપ જૈનદશને બતાવ્યું છે તેવું બીજા દર્શનેએ નથી બતાવ્યું. અથવા તે બહુ જ કિલષ્ટ બતાવ્યું છે. આમાં કેઈએ બ્રહ્મરૂપ, કે એ બ્રહ્મના અંશરૂપ, કેઈએ વાસનારૂપ, કોઈએ નિત્ય, કોઈ એ અનિત્ય, કેઈએ ક્ષણિક અને કેઈએ શાશ્વતરૂપે આત્મસ્વરૂપ દર્શાવ્યું છે જ્યારે જેનદને એક ચોક્કસ એવું આત્માનું સ્વરૂપ સરસ રીતે બતાવ્યું છે, જેથી તેની આસ્તિકતા તે આપોઆપ સિદ્ધ થઈ જ જાય.'
૨. જૈનધર્મ પ્રાણી માત્રની સાથે મૈત્રી રાખવાનું અને કોઈ પણ જીવતી સાથે વ-વૈરવિરાધ ન રાખવાનું શીખવે છે.
૩. જૈનધર્મ સંસારના દરેક પ્રાણીઓ સાથે સમભાવ રાખવાનું શીખવે છે તેમજ દરેક ધર્મવાળાઓ સાથે પણ સમભાવ રાખવાનું સૂચવે છે (વિરોધી ધર્મવાળાઓ સાથે માધ્યશ્ય ભાવ રાખવાને ઉપદેશ કરતાં પણ ચૂકતું નથી.'
૪. જૈનધર્મ આત્મા પરમાત્મા છે, (બને છે) એમ શીખવે છે, (અથત આત્મા કર્મ રહિત બની, રાગ-દ્વેષને ત્યાગ કરીને અજર અમર પરમાત્મદશા પ્રાપ્ત કરે છે. १. नाणं च दसणं चेव, चरित्तं च तवो तहा।
वीरियं उवओगो य, एयं जियस्स लक्खणे ॥ -જ્ઞાન (વિશેષાવબોધરૂ૫) દર્શન (સામાન્ય અવબોધરૂપ) ચારિત્ર, તપ, વીર્ય—સામર્થ્ય, અને ઉપયોગ-ચેતના શક્તિનો વ્યાપાર આ જીવનું લક્ષણ છે. અથવા રેતના સ્ટાર જીવને આ સરલ પાંચ લક્ષણ મળે જ છે. ૨ “મિત્તિ જે રૂશ્વમૂકુ રે મક છg” આ સૂવખુબ જ પ્રસિદ્ધ છે. ३ सेयंवरो वा असेयंवरो वा बुद्धो वा अहव अन्नो वा ।
समभावभावी अप्पा लहइ मोक्खं न संदेहो ॥ ४ क्रूरकर्मनिःशंकं देवतागुरुनिदिषु ।आत्मशंसिषु योपेक्षा तन्माध्यस्थमुदीरितम् ।