Jain_Satyaprakash 1946 01

Author(s): Jaindharm Satyaprakash Samiti - Ahmedabad
Publisher: Jaindharm Satyaprakash Samiti Ahmedabad

Page 6

૧૦૦ 1 શ્રી જૈન સત્ય પ્રકાશ
[ વર્ષ ૧૧ નેમિ યાને બાવીશમાં તીર્થપતિ શ્રી નેમિનાથને પણ એતિહાસિક વિભૂતિ લેખવામાં વધે જેતી નથી. શ્રી કૃષ્ણ ભગવાન કે જેમને જેનો નવમા વાસુદેવ અને આવતી ઉત્સપિણમાં તીર્થંકર થવાના માને છે એ શ્રી નેમિનાથ ભગવંતના કાકાના દીકરા થતા હતા. અર્થાત ઉભય પિત્રાઈ ભાઈઓ હતા. આ ઉપરાંત વેદમાં અને અન્ય શ્રુતિઓમાં શ્રી નેમિનાથ તથા શ્રી ઋષભદેવ આદિ અંગે ઉ૯લેખ મળે છે. એ ઉપરથી જેનધર્મની પ્રાચીનતા માટે શંકા કરવાનું રહેતું જ નથી. કેટલીક વાર અભ્યાસની ઓછાશથી જ મનગમતા ચિત્રણ કરાયેલાં દષ્ટિગોચર થાય છે. આ સાથે જૈન સમાજને ઉદ્દેશી કહેવું જોઈએ કે દેશ-કાળના બદલાયેલા સંયોગોમાં શોધળ અને ઐતિહાસિક સામગ્રી દ્વારા દરેક વાતને નિશ્ચય ચાહતાં આ યુગમાં પોતાની વાતને અથવા તો ચાલ્યા આવતા ઇતિહાસને લબ્ધ સાધનો મારફતે વ્યવસ્થિત અને શૃંખલાબદ્ધ કરવા સારૂ એના મોવડીઓ તરફથી કંઈ જ પ્રયાસ થયો નથી. જે કંઈ પ્રયતને નજરે ચઢે છે તેમાંના ઘણાખરાને યશ જૈનેતર વિદ્વાનને ફાળે જાય છે. જે કંઈ થડે બાકી રહે છે એમાં વ્યક્તિની ઉલટ મુખ્યપણે રમતી હોય છે. સામુદાયિક રીતે જૈન સમાજના આચાર્યો કે શ્રીમંત આગેવાનું એ પાછળ જોઈએ તેટલું પીઠબળ નથી એમ કહેવામાં કંઈ જ ઉતાવળ નહીં ગણાય. સાધુગણમાં અને શ્રાદ્ધવર્ગમાં આંગળીના ટેરવે ગણાય એટલી વ્યક્તિઓએ જ ચાલુ યુગના આ મહત્ત્વના અંગને વિકસાવવામાં ભાગ લીધો છે. પ્રતિવર્ષ જૈન સમાજ ધર્મ નિમિત્તે હજાર નહીં પણ લાખ રૂપીઆ ખરચે છે. તો આ મહત્વના અંગના વિકાસ માટે પણ આપણે પૂરતા પ્રમાણમાં લક્ષ્ય આપી તે અંગેનું આવશ્યક બધું જ ખર્ચ ઉપાડી લેવું જોઈએ. આ રીતે કરાયેલ નાણાંને સદ્વ્યય જૈન સમાજનું ગૌરવ સ્થાપિત કરશે એટલું નહીં બલકે જૈન સમાજની હસ્તીને બલવત્તર બનાવશે. આપણે સૌ આ પ્રબળ આવશ્યકતાને પિછાનીએ !
નીચેના ઉલ્લેખો પરથી જેનધર્મના વિસ્તારનો અને પ્રભાવને ખ્યાલ આવે છેઃ
“બધિસત્વે રાજગૃહી તરફ પ્રયાણ કર્યું. એ સમયે રાજગૃહી શ્રમણના વિદ્યાભ્યાસનું કેન્દ્ર ગણાતી હતી. મગધદેશની આ પાટનગરીમાં વિવિધ દેશના પડિત એકત્ર થતા હતા.” આ ઉલ્લેખ પણ મગધ દેશમાં જેનધર્મની (નિગ્રંથ માર્ગની) કેવી કીર્તિગાથા ગવાઈ રહી હતી એનો પુરાવો આપે છે. “ઉત્તર હિંદમાં જૈનધર્મ” નામા ગ્રંથ પણ એ બાબતમાં સારું અજવાળું પાડે છે. આપણું જેન સાહિત્યમાં રાજગૃહી અને નાલંદા પાડા માટે ઓછું નથી કહેવાયું. આમ છતાં આશ્ચર્યની વાત એટલી છે કે જે કંઈ પ્રયત્ન થયા અને નાલંદાવિહારના ખોદાણુમાંથી જે સામગ્રી ઉપલબ્ધ થઈ છે એ ઉપરથી બૌદ્ધધર્મની જ મહત્તા ગવાઈ રહી છે. પ્રભુશ્રી મહાવીર દેવના ચૌદ ચોમાસાના સ્થાનમાંથી શું કંઈ જ એવું નથી જડયું કે જેથી જેનો ગૌરવ લઈ શકે? અથવા તો જે મળ્યું છે એ જેનાનું છે કે બૌદ્ધોનું એ તપાસવાની જેનોએ દરકાર નથી રાખી !
“સુત્તનિપાત'માં બિંબિસાર સાથે બોધિસત્વને વાતોલાપ છે એમાં જણાવ્યું છે કે
બિંબિસારે કહ્યું કે-“હે બોધિસત્વ! હાથ નીચે ગજ સેના રાખીને એકાદ મહાવીરની જેમ તું મારી પાસે રહે. હું તને જોઈએ તેટલું ધન આપીશ. તેને તું તારે જોઈએ તેવો ઉપભોગ કર...' અહીં ગજસેના,મહાવીર એ શબ્દો પાછળનો ભાવ વિચારણાય છે.
બોધિસરવે મગધમાં અનેક શ્રમણને વિવિધ પ્રકારની તપશ્ચર્યા કરતા જોઈને એ માગે જવાથી પોતાનું ધ્યેય હાથ લાગશે, એમ લાગવાથી પિતે પણ તપ શરૂ કરવું એવો નિશ્ચય કર્યો.