Jain_Satyaprakash 1946 01

Author(s): Jaindharm Satyaprakash Samiti - Ahmedabad
Publisher: Jaindharm Satyaprakash Samiti Ahmedabad

Page 27

અહિંસક શકિતને અપર્વ વિજયે
લેખક–પૂજ્ય મુનિ મહારાજ શ્રી કનકવિજયજી. જૈન મંત્રીશ્વર શ્રી કલ્પક” નામની કથાનાં છેલ્લાં પ્રકરણને સાર અહીં રજુ થાય છે. મગધની ગાદી પર નંદવંશના વિજયધ્વજને ફરકત રાખનાર મંત્રીશ્વરના જીવનની કેટલીક ઐતિહાસિક કારકીદી આ પ્રકરણોમાં આલેખાયેલી મળે છે. આજથી વીસ સે વર્ષ પહેલાંની આ હકીકતો યુદ્ધ દ્વારા થતા રક્તપાતને અટકાવી અહિંસક શક્તિનો અપૂર્વ વિજય જણાવી જાય છે,
* તે દિવસથી મહારાજા નન્દના સર્વસત્તાધીશ મંત્રી તરીકે કલ્પકની વરણી જાહેર થઈ, અને જૈન મંત્રીશ્વર કલ્પના શિરપર નન્દવંશની સામ્રાજયકધુરાના મેરુભારની જવાબદારી આ રીતે આવી પડી. કરકની કુશલતાથી મહારાજા નન્દનું સામ્રાજ્ય દિન-પ્રતિદિન વધુ સમૃદ્ધ બનતું ગયું. નન્દની રાજસત્તાના ઈર્ષ્યાળુ રાજવીઓ કમ્પકની આ પુણ્યાઇના તેજેવી બનતા ગયા. પણ ધાર્મિકતાના પાવત્ર સંસ્કારોથી રંગાયેલા મંત્રીપદને એ અધિકાર કલ્પકને સતત જાગ્રત રાખતો હતો. મગધના સામ્રાજ્યપર આથી મંત્રી તરીકે " કહ૫ક પિતાને સારા જેવો પ્રભાવ પાડી શક હતો.
જેમ જેમ જેમ મંત્રીશ્વર ક૯૫ક લોકપ્રિય બની ગયો તેમ તેમ તેના રાજ્યના જુના અધિકારીઓનાં હદયે લુષિતતાના કાદવથી વધુ મલિન બનતાં થયાં. કમ્પકનું અનિષ્ટ કરવાની વૃત્તિવાળા માન પાટલીપુત્રના રાજકારણમાં વારંવાર દેખા દેવા લાગ્યા. .
જગતના માનની આ એક મોટી નિર્ભયતા છે કે, કોઈનાં-અરે, સમાન ધમિનાપણ નિર્દોષ ઉત્કર્ષીને તેઓ સહી શકતા નથી. એ જ અશક્તિના યોગે જ્યાં જુઓ ત્યાં ઈર્ષ્યા, અસૂયા અને કિન્નાખેર વૃત્તિનાં પાપે ઘર કરી, સંસારના નન્દન વનને ભડફે બળતું વેરાન બનાવી દે છે. અસંતુષ્ટ હદો પોતે બાળે છે, નિર્બળાને બાળે છે અને દેશને સમાજની શાન્તિને સળગાવનારી ચીનગારીઓ વેરી કુસંપને આતશ બળતે રાખે છે.
કલ્પકની શક્તિઓ મગધના રાજકારણમાં જેમ જેમ ફાલી-ફૂલી પાંગરતી ગઈ તેમ તેમ કપકની એ પ્રાભાવિકતાથી નન્દના આશી-પાડોશી રાજવીઓ મગધની સત્તાને નમ્ર સેવકની જેમ નમતા થયાં. પણ કલ્પકના મંત્રીપદની ઈર્ષ્યાથી એના જુના વરોએના હદયને આતશ વધુ ને વધુ ધીખતે થયે.
મહારાજા નજને મન કલ્પક એ રાજ્યનું સર્વસ્વ હતા. કલ્પક જેવા ધીર, સ્થિર અને કુશલ મંત્રીશ્વરને પામી નન્દને આત્મા, સુખનાં સ્વપ્ન સેવી, નિરાંતે પોઢો હતો. ક૯૫કની રાજ્યવ્યવસ્થા માટે નન્દને પૂરેપૂરો વિશ્વાસ હતો. આ બધું હોવા છતાં કલ્પના જના શત્રુઓ એનાં છિદ્રોની શોધમાં હતા. અને નન્દના હદયમાં કલ્પક પ્રત્યેને અવિશ્વાસ પેદા કરવામાં આમ એક વેળા તે લોકે ફાવી પણ ગયા.
એ હતો તે સામાન્ય પ્રસંગ કલ્પકને જે બનાવની પાછળના આ વિકૃત વાતાવરણની સામાન્ય ગંધ પણ ન હતી, તે બનાવને એના જના રાજ્યમંત્રીએ કોઈ નવા જ રૂપે મહારાજા નન્દના રાજકારણમાં વહેતા મૂકો. એ બનાવની ટૂંક હકીકત આ મુજબની હતી
પકને ઘેર એના હેટા પુત્રના લગ્ન પ્રસંગ હતું. આ પ્રસંગ ઉજવવાને ક૫કે