Jain_Satyaprakash 1946 01

Author(s): Jaindharm Satyaprakash Samiti - Ahmedabad
Publisher: Jaindharm Satyaprakash Samiti Ahmedabad

Page 32

૧૨૬ ] શ્રી જૈન સત્ય પ્રકાશ
[ અંક ૧૧ “હું અમારા માલીકને પૂછી જોઉં' કહી તે દૂતે ઘોડા દોડાવી મૂક્યો. બીજી જ પળે તે રાજ્યોની સેનાએ પાટલીપુત્રની ચોમેર ઘેરે ઘાલી નગરના લોકોનો વ્યવહાર મુશ્કેલીમાં મૂકી દીધા, નિર્દોષ પ્રજાજને દિન પ્રતિદિન આ રીતે આપત્તિના ઘેરા વમળમાં સપડાઈ ગયા. મહારાજા નન્દ નવા પ્રધાનમંડળને આની સામે જવાબ આપવાનો આદેશ કીધે. મહામાત્ય વિશ્વગુપતે નકારમાં પિતાને જવાબ પાઠવી દીધો, અને કહી દીધું કે “અચાનક ઊભી થયેલી આ પરિસ્થિતિને પહોંચી વળવાને અમારી પાસે સૈન્ય કે સામર્થ્ય નથી.”
મગધના સમ્રાટને અત્યારે પોતાને બુદ્ધિશાળી મહામાત્ય કલ્પક યાદ આવ્યું. તેની બને આંખોમાંથી આંસુની ગંગા-જમુના વહેતી થઈ. તેમજ મડામાત્યની બુદ્ધિ, વફાદારી અને પરાક્રમની શૌર્યભરી કારકીર્દીનાં સંસ્મરણે તેનાં દુઃખી દિલને આગના તણખાની જેમ દાહ દેવા લાગ્યાં. પોતે જાતે કારાવાસની કાળી કોટડીમાં કલ્પકને મળવા આવ્યો. એણે ત્યાં જોયું તો જિંદગીની છેલ્લી ઘડીઓમાં પણ મૃત્યુની સામે હિમ્મતભરી બાથ ભીડી મહામંત્રી પ્રસન્નતા પૂર્વક જીવી રહ્યો હતે.
મગધને સમ્રાટ કલ્પકને નમી પડ્યો. હાડપીંજ રક્ષા મંત્રીના દેહમાં આત્માના અણખૂટ નું દર્શન થતાં નન્દના હૈયામાં મંત્રીશ્વર પ્રત્યેને સદ્દભાવ વધતો ગયો. સમ્રાટ છતાં સેવકની જેમ એ લજજાથી ધરતી સામું જોઈ રહ્યો. કલ્પકની સ હદયતા અને સાધુતા પ્રત્યે એને પૂર્ણ વિશ્વાસ હતો. થોડી વારના મૌન પછી એણે પિતાની વાયા બોલી:
મહામાત્ય ! મગધને સર્વસત્તાધીશની કે સામ્રાજ્યની લાજ રાખવાને આજે અમે તમારી પાસે ભીખ માંગવા આવ્યા છીએ. ગઈ કાલ સુધીના પરસ્પરના ઝેર–વેર ભૂલી મગધના દુશ્મનોની સામે ઊભા રહેવાને તૈયાર થવાની સ્થિતિ આપણે માટે આજે અનિવાર્ય બની છે. મંત્રીશ્વર ! તમારા પર અમે અન્યાયની જે ઝડીઓ વરસાવી છે એ પાપોનું પ્રાયશ્ચિત્ત અત્યારે અમે ભોગવી રહ્યા છીએ. મગધની સત્તા સામે ગણુરાએ આજે ઉઘાડે છોગે બળવો ઉઠાવ્યો છે. તમારા જેવા મહાપુણ્યવાન મંત્રીના આત્મબળ પર હજ અમને વિશ્વાસ છે કે અમે અમારી સત્તાના ડગમગતા સિંહાસનને અચલ બનાવી મગધના રાજ્ય તખ્ત પર નન્દવંશને વિજયધ્વજ ફરકાવી શકીશું.'
કલ્પકની સજજનતા પિતાના માલીકની પાસે આ શબ્દો સાંભળતાં અકળાઈ ઊઠી. ક્ષણભર એના માથા પર જાણે વીજળી પસાર થતી હોય એમ એ મૂઢ બની શૂન્ય થઈ ગયે. એ બે એ શબ્દોમાં પર્વત ફાડી નાખે તેટલું શૌર્યું હતું. જાણે વાણીના પ્રવાહ વિજ્ઞક્તિને થંભાવી દીધી. એના હૃદયમાં સાચો સેવકભાવ અને સ્વામીનું વાત્સલ્ય ઉભરાતું હતું. થોડા શબ્દોમાં એણે કહી દીધું. “રાજન ! મગધના સમ્રાટની સેવા એ મારું જીવનવ્રત હતું અને છે. શ્રી જિનેશ્વર દેવ જેવા તારક પરમાત્માને સેવક કલ્પક પિતાના લોહીના છેલા બિ૬ સુધી મગધના સામ્રાજ્યને વફાદાર રહેશે. દુન્યવી કોઈ પણ સ્વાર્થી કલ્પકની વફાદારીને આડે કદી આવ્યા નથી અને આવશે નહિ. એ માટે આપનિશ્ચિત્ત રહેશે?'
: ૩: બીજે દિવસે મહામાત્ય કલ્પકની સાથે મહારાજા નન્દ પાટલીપુત્રના ચેરે–ચૌટે ફરી વળ્યાં. નગરનાયકે મહામાત્યને જોઈ સ્વસ્થ થયા. પ્રજા પિતાનાં દુઃખને ભૂલી ગઈ.