Jain Dharm Prakash 1951 Pustak 067 Ank 10

Author(s): Jain Dharm Prasarak Sabha
Publisher: Jain Dharm Prasarak Sabha

Page 8

૨૦૬ શ્રી જૈન ધર્મ પ્રકાશ.
[ શ્રાવણ એ પછી રાત જામી. રાત્રે હું શયામાં પિલ્યો હતો, ત્યારે, નાજુક પાંખડીએને લાગેલા ઘાના જખમે મારા હૈયામાં અકથ્ય વ્યથા ઉપજાવી રહ્યા હતા, અને એમને લાગેલો તાપ, મારી કાયાને સળગાવી રહ્યો હતો, જ્યારે, ગુલાબની પાંખડીઓ મસ્ત રીતે હસતી હતી, અને માદક શય્યામાં પોઢી ન હોય એવી શીતલતાની મજા માણી રહી હતી.
અમારે વેદનાને વિનિમય કરવો પડ્યો હતો:
કાંટા ફૂલને વાગ્યા, લેહી મને નીકળ્યું. તડકે એના ઉપર વરસ્ય, તાપ મને લાગે ! વાહ રે ઉપકારને અગમ્ય આનંદ!
ચિત્રભાનુ
માનસિક પ્રમાદ ( Mental Laziness). માનસિક આળસ-માનસિક પ્રમાદ માણસને મહાન શત્રુ છે, માનવીમાં રહેલ શયતાન છે. અહંકાર, ઇગ્યા, લેભ આદિ અનેક દુર્ગણે ઊભા કરવાનું અને વિકસાવવાનું મનને તે ફલકૂપ ક્ષેત્ર બનાવે છે. જમીનને રીતસર ખેડવામાં ન આવે, કેળવવામાં ન આવે તે તે જમીનમાં નકામાં જાળાંઝાંખરા જેમ ઊગી નીકળે છે, તેમ મનને કેળવવામાં ન આવે, સંયમમાં ન રાખવામાં આવે તો મન નવા નવા કુતર્કો ઊભા કરે છે, માટે મનને હમેશાં સારા વિચારમાં રોકાયેલ રાખવું જોઈએ. શાસ્ત્રકાર કહે છે કે મન જ માણસના બંધ અને મેક્ષનું કારણ છે. મન એટલું બધું ચંચળ છે કે તેને વશ રાખવું અતિદુર્લભ છે. શ્રી ભગવદ્દગીતામાં કહ્યું છે કે-અભ્યાસ અને વૈરાગ્યથી મનને વશ કરી શકાય છે. મહાન પુરુષો-તીર્થકરો આદિના વચનોનો સતત અભ્યાસ જોઈએ, ચિંત્વન કરવું જોઈએ. બહિર્વસ્તુઓ ઉપરનો મેહ ઓછો થવો જોઈએ, તે ધીમે ધીમે મન સંયમમાં આવે છે, અને સદ્દગુણે અને સવૃત્તિઓ માટે યોગ્ય ક્ષેત્ર બને છે.
મનમાં એવી ભાવના દઢ થવી જોઈએ કે જગતમાં એક સનાતન નૈતિકઆધ્યાત્મિક નિયમ વતે છે, જે નિયમને આધીન સમસ્ત લેકવ્યવસ્થા છે, તે નિયમને આધીન ભાતિક જગતુ છે એટલું જ નહિ પણ નૈતિક જગત છે. આવી દઢ શ્રદ્ધાથી માનવીનું મન ઉન્નત માર્ગે વળે છે, તેને પ્રમાદ દૂર થાય છે, ઉન્નત વિચારોમાં અને સારી કરાણીમાં માણસ પ્રવૃત્ત બને છે, માટે જ શ્રી મહાવીર ભગવાને કહ્યું છે કે હે મૈતમ! સમયે માત્ર પ્રમાદ ન કર.
શ્રી જીવરાજભાઈ