Jain Dharm Prakash 1950 Pustak 066 Ank 12

Author(s): Jain Dharm Prasarak Sabha
Publisher: Jain Dharm Prasarak Sabha

Page 7

અંક ૧૨ મો ].
સ્વતંત્ર ભારતમાં જૈન ધર્મને સ્થાન
૨૭૭
નથી, પણ એકાંત પ્રકૃતિભાવના-materialism અને શુષ્ક બુદ્ધિમત્તા Intellectualism છે. તેના પરિણામો કેરીયા જેવી લડાઈમાં આપણને દષ્ટિગોચર થાય છે. લાખો માણુસેન સં હાર થતા આપણે સાંભળીએ છીએ અને તે પણ જગતમાં શાંતિ સ્થાપવાને નામે. જગતભરના રાજકીય પ્રતિનિધિઓ એકઠા મળે છે, જગતમાં શાંતિ સ્થાપવાની વાત કરે છે પણ ગરીબ નિરાધાર કોરીયાના બૈરાં છે:કરાંઓ ઉપર બેંબવર્ષો અટકાવવા એક શબ્દ કોઈ ઉચ્ચારતા જોવામાં આવતા નથી.
શ્રી મહાવીર પ્રભુના સમયમાં સામાજિક સ્વતંત્રતા પણ ઓછી ન હતી. ઉચ નીચના ભેદે એાછા થતા હતા. શ્રી મહાવીરને ઉપદેશ તે એવો હતે કે-ઉચ નીચને ભેદ જન્મના કારણથી-જાતિના કારણથી ન હોવો જોઇએ, પણ પિતાના કર્મના કારણથી છે. સ્ત્રીઓ અને નીચ કહેવાતા ચંડાલ જેવી જાતિમાં જન્મેલ માટે પણ ધર્મના માર્ગો ખહલા કર્યા હતા. તેઓને સંયમના અને મેક્ષના અધિકારી ઠરાવ્યા હતા. ધાર્મિક ક્ષેત્રમાં પણ ઘણી સ્વતંત્રતા હતી. જૂદા જૂદા ધર્મને માનનારા પણ એક જ કુટુંબમાં ભેગા રહેતા જોવામાં આવતાં. ધર્મને નામે માણસમાં લડાઈઓ થતી ન હતી. એક બીજા સાથે બેસી ધર્મની ચર્ચા કરતા હતા. ટૂંકમાં જૈનધર્મ સ્વતંત્ર દેશમાં, સ્વતંત્ર કાળમાં અને સ્વતંત્ર માનવીઓના સ્વતંત્ર માનસવ્યાપારમાં ઉદ્દભવ પામ્યા છે. આવા ધર્મમાં સ્વતંત્રતાના પિષક દરેક તો છે. જૈન ધર્મના મૂળભૂત સિદ્ધાંતોનો વિચાર કરવામાં આવે, તેને માનવીના જીવનમાં ઉતારવાનો પ્રચાર કરવામાં આવે તે જૈનધર્મને સ્વતંત્ર ભારતમાં સંપૂર્ણ સ્થાન છે.
સવાલ એ ઊભું થાય છે કે ધર્મમાં કે ધર્મને નામે ચાલતા હાલના જન સંપ્રદાયમાં કયા અવરોધક ત છે કે જેથી જૈનધર્મના તને ફેલાવો થતો નથી. આખા ભારત દેશમાં જેની નામની વસતી રહી છે. કરોડોની સંખ્યામાં જૈન હતા એવું આપણુ જૂના પુસ્તકો ઉપરથી જોવામાં આવે છે, તે કયા કારણેથી સંખ્યાનો હાસ થતું જાય છે. અને એ કારણે જે હસ્તિમાં રહેશે તે સ્વતંત્ર ભારતમાં જન ધર્મનું કાંઈ સ્થાન રહેશે કે કેમ ? બારમાં તેરમા સૈકાથી ભારત ઉપર મુસલમાનોનું આક્રમણ જોરદાર થયું, અને છેવટે મુસલમાનોનું રાજય થયું. મુસલમાનો ધર્મ અસહિષ્ણુતાવાદી છે, ઈસ્લામધર્મમાં ઝનૂન છે. તે ધર્મ બીજા ધર્મને સ્વીકાર કરી શકતો નથી કે તેની સાથે સમન્વય કરી શકતો નથી. મુસલમાની રાજ્યમાં ભારતની સંસ્કૃતિ અને ધર્મના નાશનો ભય ઉતપન્ન થયે, એટલે ભારતના જૂના ધર્મોએ પોતાનો ધર્મ સાચવવા કીલેબંધી કરી, ધર્મના રક્ષણ માટે રૂઢિચુસ્તતાને પોષવામાં આવી. ધર્મમાં જે જીવંત ભાવના હતી, ધર્મમાં જે પ્રતિદિન વૃદ્ધિ થવાનો સ્વભાવ ( dynamic spirit ) હતા તેનો ઠાસ થવા માંડ્યો અને તે ભાવનાને સ્થાને અંધશ્રદ્ધા ગતાનુગતિકતાને પ્રવેશ થયો, અલગતાવાદ ઊભો થયો. પરધર્મવાળા સાથે સંપર્ક કરો, વિચારોની