________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૨૮૪
શ્રી જન ધર્મ પ્રકાશ.
[ આ
મોઢે ભેગવવાથી તેનું જોર હળવું બને છે. મહાન યોગીઓ અને સંત મહાત્માઓએ પિતાને સંસાર પૂર્ણ થવાના સમયે જાણે બધા કર્મોને આમંત્રણ આપી પિતપોતાનું ચૂકવી લેવા જાણે આવાહન કર્યું હોય છે. કર્મોને ભોગ ભોગવતાં તેઓ સમાધાન ભોગવે છે અને એમ કરી કર્મથી મુક્ત થાય છે. ધન્ય છે એવા મહાત્માઓને કે નિયતિવાદીની પેઠે જે કેવળ સ્થગિત થઈ બેસી રહી આસવને મુક્તધાર રાખતા નથી. નિયતિવાદી તે તદ્દન કાયર અને પથરની પેઠે નિષ્ક્રિય બની નવાં નવાં કર્મો ઉપસ્થિત કરે છે, એના હાથે કર્મને નાશ થવાનો સંભવ જ નથી, કારણ કે એને પિતાના પુરુષાર્થ ઉપર ભરોસો જ નથી હોતા.
સત્તામાં રહેલા કર્મોને ઉદય જ્યારે થાય છે ત્યારે તેને સારે અથવા પેટે ઉપયોગ કરી કઈક પરાક્રમ કરી કર્મનું બળ ઓછું કરવું એ વસ્તુ માનવના હાથમાં છે, ધારો કે પૂર્વનું પુણ્યના સંજોગે કાઇને એકાદ સંત પુરુષનો ઉપદેશ સાંભળવાનો પ્રસંગ આવ્યા હોય કે કોઈ તીર્થની જાત્રાએ જવાનો યોગ આવ્યું હોય ત્યારે જે એ કાંઇ ને કઈ નિમિત્તો શોધી તે પ્રસંગ જતો કરે છે એ પિતાને પુસ્નાર્થ ફેરવવાનો પ્રસંગ આવ્યો છતાં ગુમાવી બેસે છે. અગર તેથી ઉલટું કાઈને સમુદ્રમાં ડુબવાને પ્રસંગ આવ્યો હોય છતાં હાથ આવેલ તરવાના સાધને ફેકી દઈ યોગ્ય પુરુષાર્થ ફેરવવાના પ્રસંગે નશીબ ઉપર હાથ મેલી બેસી જ રહે અને પુરુષાર્થ ન કરે ત્યારે તે ડુબવાને જ એ નિશ્ચિત છે. આગામી ભવ માટે નવા નવા શુભ કર્મો કરવાનો પ્રસંગે ઉપસ્થિત થતા કેવળ કપાળે હાથ દઈ બેસી રહેનારની શી ગતિ થવાની છે તે કહેવા મારે કોઈ તિષીની જરૂર ન હોય. કાળ કાંઈ આપણા માટે બેસી રહેવાનો નથી, એનો અખંડ પ્રવાહ અપ્રતિકત રીતે ચાલ્યા જ આવે છે. તેને લાભ લેવો એ આપણા માટે નિયતિએ ઉત્તમ તક આપેલી છે. તેનો વધારેમાં વધારે લાભ મેળવવો એ આપણા હાથમાં છે. એ પુરુષાર્થ ફેરવવામાં આપણને બીજાને આમંત્રણની જરૂર હોતી નથી. આપણે પોતે જ તત્પરતા દાખવવાની જરૂર છે.
જ્ઞાની જનો શ્વાસે શ્વાસ જેટ ક્ષણવારમાં અનંત જન્માંતરોમાં કરેલાં કર્મો બાળી મૂકે છે. એનો શું અર્થ થાય ? એ શી રીતે કર્મોને બાળી નાખતા હશે ? એને વિચાર કરતા એમ સ્પષ્ટ જણાય છે કે, જેમ કે ઘાસના મોટા પર્વત પ્રાય ઢગલામાં એક નાની સરખી અગ્નિની ચિનગારી મૂકે છે તે જોતજોતામાં ભસ્મીભૂત થઈ જાય, તેમ દ્રવ્યના સ્વભાવનું સાચું જ્ઞાન થતાં તેના અસ્તિત્વના અને નાશના જુદા જુદા પ્રયોગોનું જ્ઞાન પોતાની મેળે થઈ જાય છે ત્યારે જ્ઞાનીજને કર્મરૂપી ઘાસને નાશ કરવાના જે પ્રયોગો છે તેને ઉપયોગ કરી કર્મને નાશ કરી શકે છે. ગમે તેટલી ભૂલે થએલી હોય તો પણ સાચા દિલને પશ્ચાત્તાપ થયેલ હોય તો કર્મની તીવ્રતા પિતાની મેળે નષ્ટ થાય છે. અને એ વિચારધારા વધતા છેવટ અનેક કર્મો ઘડીવારમાં ભસ્માવશેષ થઈ જાય છે. વાદળા ગમે તેટલા જામેલા હેય પણ પવનને એક જ સુસવાટ આવે કે તે બધા વાદળાઓ પલકમાં વેરવિખેર થઈ જાય છે. આમ છતાં કેટલાએક કર્મો એવા હોય છે કે તેનો બંધ પડતી વેળા અત્યંત તીવ્ર ગાંઠ પડી જાય છે, તેમાં ચિકાસ અને કઠિનતા ખૂબ વધારે પ્રમાણમાં હોવાને લીધે એવા કર્મો રહેજમાં નષ્ટ કરી શકાતા નથી. તેને નિકાચિત કર્મબંધ કહે છે,
For Private And Personal Use Only
