________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
નિયતિવાદ
( લેખક:- સાહિત્યચંદ્ર” શ્રી ખાલચંદ હીરાચદ )
નિયતિ એટલે ભવિતવ્યતા અર્થાત્ જે બનવાનુ હોય તે બને છે. અર્થાત્ એમાં આપણા પુરુષાની જરૂર ન હોય. અમુક એક ઘટના બનવાની હાય તેમાં આપણે ગમે તેવા પુરુષાય' ફારવીએ છતાં તેમાં ફેરફાર થઇ શકતા નથી. પુરુષને પુરુષાર્થ કે પરાક્રમ બધા નિરુપયેાગી છે. એટલે ાપણે જે બને તે જોયા કરવુ એવા જ એને અર્થ થાય. નિષ્ક્રિય થઇ બેસી જ રહેવાનું હોય, પુરુષાર્થ કે પરાક્રમને દિપણું અવકાશ જ નથી, એવી વિચારધારાના અર્થ એ થાય -આપણે કન કે આચરણા માટે કાંઇ પણુ કરવાપશુ નથી. એટલે કાંઈ પણ ધર્મક્રિયા કે બીજી ઉચિત ક્રિયા કરવાની જરૂર જ નથી. નવું ઉચિત કે અનુચિત કર્યાં આપણા હાથે થાય જ નહી. અર્થાત્ ભભ્રમણના પ્રશ્ન જ ઉપસ્થિત થતા નથી. આપણી આગળ ભજનને થાળ કાઇ પીરસી મૂકે છતાં જે થવાનુ નિશ્ચિંત થએલુ હશે તે જ થવાનું હાવાથી આપણે જમવાનું પણુ પરાક્રમ કરવાની જરૂર નથી. એવુ માનસ ધરાવનારે તે। અનાયાસે મુક્તિ મેળવી લીધેલી ડૅાય ! કારણ નવું કમ' એ કરે જ નહી. જૂના કર્મો બાકી રહ્યા જ હાય તો વગર પ્રયાસે આવી ભગવાઇ જાય, ત્યારે મુક્તિ તે ધરની જ થઈ ગઈ હાય. નિયતિ કે ભવિતવ્યતા એટલી જ માની બાકી બીજા કારણેા નહીં સમજવાથી અને તેનુ અસ્તિત્વ જ અસ્વીકાર કરવાથી કેટલી અનુચિત પરિસ્થિતિ નિર્માણુ થાય છે એ સ્પષ્ટ જણાઇ આવે છે.
કાઇ પણૢ વસ્તુ નિર્માણુ થવા માટે કે વિચારધારા નિશ્ચિત થવા માટે કાલ, સ્વભાવ, ઉદ્યમ, કમ' અને વિતભ્યતા અગર નિયતિ એ પાંચે કારણેા મળવાની જરૂર હાય છે. એકેક કારણ ગમે તેટલુ` બલવાન હેાય છતાં એ એકલુ' કાંઇ નિર્માણ કરી ન શકે. દરેક કારણ પેાતાને ભાવ ભજવે ત્યારે જ વસ્તુ નિર્માણુ થવાની છે. કાળતી અનુકૂલતા ભલે ગમે તેટલી હૈાય છતાં વસ્તુમાં સ્વભાવ જ ન હુંય અગર ઉદ્યમ કરવાની તત્પરતા દાખવવામાં ન આવે તેા વસ્તુની રચના થઇ જ ન શકે. એમ છતાં કર્મીની અનુકૂલતા ન હોય તા અનેક વિધ્રો ઉત્પન્ન થાય. આમ વસ્તુ નિમિતિમાં ચારે કારણે અનુકૂલ હૈાય ત્યારે કરજો. સર્વ જીવો સાથે મૈત્રી-પ્રેમ વધારળે. ગુલાબની પુષ્પપાંખડી સમ મૃદુ અને સુક્રામલ ખેતી તમારા જીવનધનની સુગંધીની ફોરમધી ખાનને સુવાસિત કરજે માનવજન્મરૂપી હીરાનાં વિવિધ પાસાં તપાસી તેને શુદ્ધ ન્યાતિમય બનાવજો.સ્થિતપ્રજ્ઞ અને સ્વયં પ્રભ બની સદાચાર અને સસ’ગદ્દારા આત્મધનના ગુણાને શે।ભાવજો.
છેવટે આ આત્મા પરમાત્મા થવાના છે. પરમાત્મદશાના પ્રચ્છન્ન ગુણે કઇ રીતે પ્રકટ ચાય તે માટે પ્રયત્ન કરો.
આ છે આપણાં પદ્મનું સાચું રહસ્ય. મુમુક્ષુ પર્વતુ' સાચુ' મૂલ્યાંકન સમજે અને સમજાવે એ જ શુભેચ્છા.
૭) ( ૨૮૨ )
For Private And Personal Use Only
