Jain Dharm Prakash 1950 Pustak 066 Ank 12

Author(s): Jain Dharm Prasarak Sabha
Publisher: Jain Dharm Prasarak Sabha

Page 9

છે આપણું પર્વોનું રહસ્ય |
(લેખક–મુનિરાજશ્રી ન્યાયવિજયજી-(ત્રિપુટી) આપણું પર્વો આપણા જીવનમાં એક વિશિષ્ટ સ્થાન ભોગવે છે. ગરીબ હોય કે તવંગર હેય કિન્તુ આપણાં પર્વોને સાચે આનંદ લૂંટી શકે છે. પર્વોને સાચા અર્થ જ એ છે કે-જે આપણા આત્માને પવિત્ર કરે. અન્યદર્શનીયોનાં પર્વોમાં અને આપણું પર્વેમાં મોટામાં મોટો ફરક એ છે કે આપણે ત્યાં ગરીબમાં ગરીબ માણસ પણ પર્વનું આરાધન કરી, ઉપવાસ-પૌષધ-પૂજા–સામાયિક-શિયલ-આરંભ સમારંભને ભાગ–મમવયોગ-વિવિધ અભિગ્રહ ધારણ કરી આત્માનંદ લૂંટી શકે છે. હવે અન્યદર્શનીયાનાં ૫માં સાધનસંપન્ન વ્યક્તિ-શક્તિસંપન્ન વ્યક્તિ પિતાની રુચિ પ્રમાણે આનંદ લઈ શકે છે, મનગમતા સંક૯પ કરી વિવિધ પ્રકારના રો-રસાસ્વાદ મેળવી શકે છે, જ્યારે ગરીબ માણસોને એમનાં એ પર્વો દુ:ખદાયક-કષ્ટપ્રદ પણ બની જાય છે. - જૈન ધર્મનાં દરેક પર્વોને મુખ્ય ઉદ્દેશ ત્યાગ-વૈરાગ્યપ્રધાન છે, અને એ દ્વારા બમણું સંરકૃતિનું શુદ્ધ પિષણ કરી વધુમાં વધુ આત્મશુદ્ધિ કરી આપણી અંદર બેઠેલા આ મારામ-રાજહંસને પરમાત્મારૂપે ઓળખી નિજાનંદ અનુભવીએ.
આપણે આ વસ્તુ જરા વધુ ઊંડાણુથી તપાસીએ. આપણી પર્વતિથિ, જ હશે. એમાં બાર તિથિયો છે કે પાંચ તિથિયો છે. પ્રતિક્રમણ-પષધ-ત્રત–ઉપવાસઆયંબિલનિવિ-એકાસણું-સામાયિક-દેસાવગાસિક-અભિગ્રહ કે ધારણા-શિયળ પાલન-બ્રહ્મચર્ય પાલનલીલોતરીને ભાગ-આરંભસમારંભને ત્યાગ-વધુમાં વધુ અમારી પાલન જેમનાથી જે બનશે તે પાળશે, રુચિ પ્રમાણે ત્યાગ કરશે. પરંતુ ઓછામાં ઓછી પાંચ તિથી તે અવશ્ય બ્રહ્મચર્યનું પાલન-લીલેતરીને ત્યાગ-આરંભસમારંભને ત્યાગ-પ્રતિક્રમણ-સામાયિક-જિનદેવનાં દર્શન-પૂજન-વ્યાખ્યાનશ્રવણ-કષાયત્યાગને ઉદ્યમ-દેશાવગાસિક કે પૌષધ આદિ કરશે જ. દાન-શિયલ-તપ અને ભાવનાદ્વારા આત્મશુદ્ધિ કરી બીજા છોને પણ આનંદહર્ષ અને શાંતિનું નિમિત્ત બનશે જ બનશે.
જૈન ધર્મ તે પિતાનાં પર્વોની આરાધના કરાવવાધારા આખા જગતના જીવને આનંદ અને શાંતિ આપવાનું સૂચવે છે. આખા જગતના જીવોનું વિશ્વ વાત્સલ કરવાનું કહે છે. વિશ્વબંધુત્વને આદર્શ રજૂ કરે છે. ધનવાનનું ધન છોડવાનું કહે છે. આ ધનલક્ષ્મી ચપલ છે-ચંચળ છે માટે ત્રીયતાં ઢીયતાં હીવતાં કહે છે. આપેલું ધન-સત્પાત્રમાં આપેલું ધન તમારું છે. તમે એને વાપરે છે એમ નહિં, તમારા માટે વાવે છે. રોજ વા-રોજ આપે, અપાય એટલું આપે, અરે ! આપે જ રાખો. ગરીબેન-દુઃખીનેસાધનહીનોને તમારી લક્ષ્મી આપ, એમની ગરીબાઈ-દીનતા-દુઃખ દૂર કરો. - એવી જ રીતે શિયલ પાલન-બ્રહ્મચર્યનું ઉત્તમ રીતે પાલન કરી–પર્વતિથીએ અવશ્ય શિયલ પાળી, શુદ્ધ રીતે સદાચારી બનવું જોઈએ. આ શિયલમાં સદાચારીતાને લગારે