________________
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
શ્રી જૈન ધર્મ પ્રકાશ
[માર્ગશીર્ષ–પષ ભેદો હાય, અને કાળક્રમે બધા ભવ્ય જીવો મુકત થઈ જાય તો પછી સંસારમાં બાકીના અલવ્ય જેવો જ રહે અને કોઈ મોક્ષગામી જો સંસારમાં ન રહેવાથી 'ના એક બંધ થઈ જાય. શાસકાર કડે છે કે, ભભરાશિ અનંતાનંત છે "ટલે જે કાળરાશિ અનંતાન હોવાથી તેને અંત આવતો નથી, તેમ અપ પણ અનંતાનંત હોવાથી તેનો અંત આવતો નથી. શાસ્ત્રકાર વધારેમાં એમ પણ કહે છે કે ભવ્ય એટલે યોગ્ય છે, તેટલા પરથી દરેક ભવ્ય જીવ મુક્ત થશે એવો અર્થ કરવાનું નથી, પણ જે ભવ્ય જીવને મુક્ત થવાની સામગ્રી-સંપત્તિ મળશે તે જ જીવ મુક્ત થશે, પણ એટલું તો ચોકકસ સમજવાનું છે કે ભવ્ય
જીવને જ તેવી સામગ્રીની સંપ્રાપ્તિ થશે. કોઈપણ આરસના પથ્થરમાં જિનેશ્વર ભગવાનની પ્રતિમા ઉપસ્થિત કરવાથી મૃત હોય, પણ તે પત્થરમાંથી પ્રતિમા ઊભી કરવાની સામગ્રી | પ્રાપ્તિ ન થાય ત્યાં સુધી તેમાંથી પ્રતિમા ખડી થતી નથી, તેમ ભવ્ય જીવમાં મુક્તિ પામવાની યોગ્યતા હોય છતાં પણ સાધન ન મળે ત્યાં સુધી તે જીવ મુક્તિ પામતે નથી. ટૂંકામાં શાસ્ત્રકાર કહે છે સર્વ ભવ્ય જી મોક્ષ પામે છે, એમ અમારે કહેવું નથી, પણ જે જીવ સિદ્ધિ પામે છે તે અવશ્ય ભવ્ય જ છે એ અમારો મત છે
ભવ્ય અને અભવ્યનો ભેદ જેનદર્શનની તસ્વદ્રષ્ટિથી સંગત છે. તેના દર્શન માં જીવાભાઓને એક પરમાત્માના અંશો માનવામાં આવતા નથી. પણ દરેક જીવાત્મા સ્વર પિત્ત ભિન્ન છે. વેદાન જેવા એકાત્યવાદી દર્શનમાં ભવ્ય અને અભવ્યને મેદ રાંગત નથી, દરેક જીવ પરમાત્માને અંશ હોવાથી સ્વભાવથી જ પરમ પર પારાવાને અથવ પરમાત્મપદમાં ભળી જવાને ચોગ્ય જ હોય છે. સાંખ્ય- આત્મા પુરુષને નિર્લેપ અકર્તા અને માને છે. એટલે તે દર્શનમાં પણ ભવ્ય અને અભિવ્યનો ભેદ સંભવી શકે નહિં. ન્યાયદર્શન કમને કફલ ટાથે જોડવ ને ઇશ્વર જેવા સ્વતંત્ર તત્વની આવશ્યકતા માને છે એટલે તેમાં પણ છે અને અમને સવાલ ઉપયોગી રહેશે નથી, જૈનદર્શનમાં
સારી અને અનાદિક સન્વતિ પરિણામપત્તરૂપ- અનાદિ કાળથી કર્મ સાથે જોડાયેલ હોવાથી કર્મસંતાનથી પરિણતિ પામેલ સ્વરૂપવાળ માનવામાં આવે છે. અર્થાતુ દરેક જીવ કમબદ્ધ ચેતન હોવાથી અમુક પ્રકારનું સ્વતંત્ર વ્યક્તિત્વ ધરાવે છે. આવા ચાકસ કિતત્વ પામેલ જીવન , વર્તમાન અને ભવિઘન સ્થિતિ અને ગતિ જ્ઞાની પુરુષ જઈ શકે છે. અને તેટલા પરથી વિશિષ્ટ જ્ઞાન-કેવળી ભગવાન કઈ પણ જીવ ભવ્ય છે કે અભવ્ય તે જ જોઈ શકે છે. બાઈબલમાં nourably sick souls અસાધ્ય રોગીષ્ટ આત્માઓ કહેવામાં આવ્યા છે. તેનું તાત્પર્ય પણ એવું છે કે-જગતમાં એવા પણ જીવે છે જે . કેઈ પણ વખત પરમાત્મપદને અર્થાત્ મુક્તિને પામવાના નથી.
દ્રકામાં ભવ્ય અને અવ્યનો ભેદ દિપત નથી, પણ જ્ઞાનીઓએ પિતાના વિશિષ્ટ રાનથી જોઈને પ્રરૂપલે દ છે.
For Private And Personal Use Only
