________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandiri
-
—
-
--
* * *
૫૬ શ્રી જૈન ધર્મ પ્રકાશ
[ માર્ગશીર્ષ–પષ કર્મની ગતિ ગહન છે, અકથ્ય છે, જેથી હર્ષ શોક નકામો છે. ફળ ફૂલથી હવે કાયા ટકી શકે તેવું નથી, પણ જેટલું અન્ન મેળવવાનો પ્રયત્ન તે અવશ્ય કરવો જ પડશે, નહીં તે દેહ અહીં જ પડી જશે. ચાલ જીવ ચાલ ! આગળ ચાલ. (જરા ચાલે છે એટલામાં ) વાહ! એક શહેર તે દેખાયું, દરબારગઢ તે માટે દેખાય છે, લાવ ને ગામમાં જાઉં, કાંઈક છવાઈ મળી રહેશે. દાંત આપ્યા છે તો ચાવણું પ્રભુ આપશે. “કીડીને કણ” ને “ હાથીને હારો” મળી જ રહે છે. બાળકના જમ્યા પહેલાં જ તેને ધાવણની ગોઠવણ જગજિયંતાએ કરી રાખેલી છે, તે મને ભૂખી રાખશે કે? ( આગળ ચાલે છે.)
અરે ! આ દરબારગઢમાં તે આવી પહોંચી, કોઈ રોકશે તે શું કરીશ ? ના, ના, અહીં તો કાઈ અટકાવતું જ નથી. આ શો પ્રભાવ? અહાહા ! આ તો કોઈ રામનો જ દરબાર લાગે છે, ઠેઠ રાણીવાસ સુધી આવી પહોંચી પણ કોઈ ના કહેતું જ નથી. સામાં ગોખમાં ઉભેલાં કોઈ રાણી સાહેબ જેવાં જ દેખાય છે. લાવને હિંમત રાખી પહોંચી જાઉં. “મનુષ્ય યત્ન, ઈશ્વરકૃપ” (રાણી પાસે જઈ બે હાથ જોડી ઊભી રહે છે.)
રાજમાતા–અરે! બાઈ તું કોણ છે? અને અહીં કેમ આવી ચડી છે? દમયંતી–દુઃખની મારી જ તે, પેટ ભરવાની આશાએ આવી છું.
રાજમાતા–જેવામાં તે તું દુઃખી લાગે છે, પરંતુ કુળવાન સ્ત્રી તરીકે તારો પ્રભાવ છાનું રહેતું નથી. તારું શરીર અતિ દુબળ છે, પરંતુ તેજસ્વી લાગે છે. ખરું કહે તું કોણ છે ?
દમયંતી–હું એક અતિ દુઃખી આી છું. મારે પતિ બહુ ગુણવાન છે, પરંતુ કર્મયોગે મને જંગલમાં મૂકીને નાશી ગયા છે, ત્યારથી આવી અસહાય અવસ્થામાં આમતેમ રખડતી ફળ ફૂલ ખાઈને દિવસ ગુજરું છું, એમ કહી રડી પડે છે.
(દમયંતીનું સદન જોઈ રાજમાતાને દયા આવે છે) રાજમાતા–મને તારા પર સ્વાભાવિક જ પ્રેમ આવે છે, તારું રૂદન હું જોઈ શકતી નથી. ત્યારે ભલે તું અમારા દરબારમાં રહીને કામકાજ કરશે કે ?
દમયંતી–હા, છ. આપના દરબારમાં દાસી તરીકે રહીને કામકાજ કરીશ.
રાજમાતા–ભલે તું અહીં રહે ને કામકાજ જે બતાવીએ તે કર. સારું કામ કરીશ તે સારા બદલે આપશું અને તારા પતિની શોધખોળ પણ કરાવશું.
દમયંતી–માતાજી! મને કાંઇ વિશેષ જોઈતું નથી. પિોષણ જેટલું અન્ન મળે તે બસ, પરંતુ મારી બે ત્રણ નમ્ર અરજ પર ધ્યાન આપે તે હું અહીં જ રહેવા ખુશી છું.
રાજમાતા–લે, તારે જે જોઈએ તે માગી લે.
દમયંતી–માતાજી ! હું કોઇનું ઉછિક (એઠું) ખાતી નથી, તેમજ પાદપ્રક્ષાલન (કોઈના પગ ધોવા) કરતી નથી. સંતપુરુષ સિવાય બીજા સાથે વાત કરતી નથી, મારી કોઈ ચેષ્ટા કરે તેને શિક્ષા કરવી. આ શરતે હું અહીં રહેવા ખુશી છું.
For Private And Personal Use Only
