________________
અંક ૫ મો ] વ્યવહારકૌશલ્ય
૧૦૫ મૂલ્ય ઘટે છે અને મન ભારે થાય છે. જે થાય છે તે સારા માટે છે એમ માની મનડાને મનાવી લો અને દિવ્ય પ્રદેશ જરૂર સાંપડશે, ઊજળા દિવસ નજીક આવશે, એની ખાતરી રાખે. કદાચ તમારી આફતની આ છેલ્લામાં છેલી ક્ષણ પણ હોય. માટે કસોટીની પાર ઊતરો અને હોય તેમાં મોજ માણું લે. તમારાથી વધારે ત્રાસેલાના દાખલા લો અને તમારે તો હજુ કાંઈક પણ સારું છે એમ ગણી લો. આવી સુલભ પ્રકૃતિ રાખશે તો સવ સંગમાં તમે મજા કરી શકશો અને મુસીબતને પણ હળવી કરી શકશો. કુશળ માણસ દુખડાં ગાય નહિ અને મેજને વિસારે નહિ.
It is much never to parade your troubles and your sufferings before others. To show patience under disappointment and to maintain a cheerful disposition in spite of adverse circumstances. (13-1-45 )
(૨૫૮) તમારી આતમાં રડતી સુરતને દેખાવ દૂર કરે. તમારી મુસીબતો જે હસતે ચહેરે તમે વર્ણવશે,
તો તમારા પર તેને ભાર હળવે થઈ જશે. આફતને કાંઈ નોતરવા જવી પડતી નથી. એ તો હાલતાચાલતાં આવી પડે છે. જીવનનો એક જ એવા પ્રકારનો છે કે એમાં વગર નોતરે, વગર ઈછે, વગર તૈયારીએ, નાની મોટી અગવડ આવ્યા જ કરે. મેટી અગવડને આફત ગણાય. આપણું સમાજબંધારણમાં, આપણું શરીર બંધારણમાં અને આપણા સંબંધોની રચનાઓમાં આકતો અનિવાર્ય છે. સીધા ચાલ્યા જતા હોઈએ અને પગ નીચે કેળાની છાલ આવી જાય અને પગ સરકી જતાં, હાડકું ખડી જાય કે તૂટી જાય તો બે માસને ખાટલો આવે. કોઈ આપ્તજન અવસાન પામે અને એકનો એક પુત્ર ચાલ્યો જાય કે વેપારમાં ખોટ આવે કે નોકરીમાંથી પાણીચું મળે તો આફત થાય. આવી આફત જીવનમાં ભરેલી છે.
તરફ વીંટાળાયેલી છે અને ગમે ત્યારે આવી પડે તેવું આપણે જાણીએ અને અનુભવીએ છીએ. આવી રીતે આપણે આફતોના ડુંગરની પડોશમાં અથવા પાસે જ છીએ. એ નથી આવી ત્યાં સુધી આપણે ગનીમત માનવાનું છે.
પણ આફત આવે ત્યારે મુંઝાઈ જવું નહિ, રોકકળ કરવી નહિ, કકળાટ કરવો નહિ. એમાં ઘણાં કારણો છે. એક તે રડવાથી આફત નાસી જતી નથી. બીજી જ્યારે આફતને આપણે આકરું સ્વરૂપ આપીએ છીએ ત્યારે તેની અસર મન પર ખૂબ થઈ જાય છે. “હેય એ તો ” “ એમજ ચાલે ” એવો સ્વભાવ રાખવાથી રસ્તો સરળ થાય છે અને મન પર કાબૂ રહેવાથી આફતનું જોર ઓછું થઈ જાય છે. રડીને ભોગવવા કરતાં હસીને, નરમ પાડીને, નિર્માલ્ય ગણીને–એને ભેગવટો કરવાથી આફત તદ્દન હળવી બની જાય છે અને એની પાછળ એ કચવાટ મૂકી જતી નથી. આમે ય આવેલ આફત ખમવા
ય છૂટકો નથી, તો પછી શા માટે એને મહાન સ્થાન આપવું ? અને આફતને હસી
