________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
..
www.kobatirth.org
અંક ૧ લા. ]
વ્યવહાર કૌશલ્ય.
૧૫
તે મર્યાદામાંથી પસાર થઇ ગયું. ખાધેલ વસ્તુ અપચા કરે તે રેચ પણ લેવાય છે, પણ ખેલેલું પાછું ગળાતું નથી. કુશળ માણસ પેાતાનાં મુખ પર અને જીભ પર સમજણુ અને વિવેકપૂર્વક અંકુશ મૂકે છે. એમાં એને પેાતાને જ લાભ છે.
Who so keepeth his mouth and his tongue keepeth his soul from tro.ble, (11-1-36.)
در
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
( ૮૮ )
( ૧ ) અભ્યાસ કેવી રીતે કરવા? ( ૨ ) અભ્યાસ પર પ્રેમ રાખવે (૩) અને અભ્યાસ એકલા પૂરતા નથી એ બાબતના સાક્ષાત્કારકેળવણીનાં આ ત્રણ પૈાષ્ટિક તત્ત્વા છે.
વૈદકીય છેલ્લી શોધખાળમાં ‘વીટામીન ’ ની શોધ ઘણા મહત્ત્વને ભાગ ભજવે છે. દરેક ચીજમાં અમુક અમુક પ્રકારના પૌષ્ટિક અથવા પોષક તત્ત્વા હેાય છે. તેનુ પ્રમાણ અને તેની તિ તથા તેની અસરના જ્ઞાનથી માણસને જુદી જુદી તબિયતને અંગે શા ખારાક આપવા તેને નિર્ણય કરવામાં ઘણી સરળતા થતી જાય છે. જે તત્ત્વ શરીરમાં ખૂટતું હોય તેને પૂરવાથી એઅે પ્રયાસે જરૂરી પુષ્ટિ મેળવી શકાય છે અને વસ્તુનુ મહત્ત્વ સમ^ય છે. એક પ્રકારની પ્રકૃતિવાળાને જે તત્ત્વ ખાસ જરૂરી ડ્રાય તે ખીન્નને નુકશાન કરનાર પણ નીવડે છે. એ સનુ જ્ઞાન આ ‘ વીટામીન ’ ની શોધને આભારી છે.
૧. અભ્યાસને અંગે પણ એવા ત્રણુ વીટામીનની શોધ થઇ છે. પ્રથમ તે અભ્યાસ કેવી રીતે કરવો ? એ ખાસ અગત્યની બાબત છે. ગોખણપટ્ટી અને સમજણુ, યાદશક્તિ અને વિવેચનશક્તિ, ગ્રહણશક્તિ અને ધારાશક્તિ, પૃથક્કરણશક્તિ અને સમન્વાયશક્તિ, એ વ્યક્તિગત કેટલી છે તે સમજી વિચારી કવા અભ્યાસ કરવા ? અને નિર્ણય કરવાની જરૂર છે.
૨. બીજી તેટલી જ મહત્ત્વની બાત અભ્યાસ પર પ્રેમ રાખવાની છે. પરીક્ષા પસાર કરવા કે અમે આટલું ભણ્યા છીએ એમ બતાવવા અભ્યાસ કરવા એ નિરક છે. અભ્યાસ પર એવા પ્રેમ જોઇએ કે એના વગર ચેન જ પડે નહિ. એક દિવસ નવું નણ્યા-વાંચ્યા વગરના ાય તે વ્હણે તે દિવસ નકામા ગયા. એવા અંદરથી આધાત લાગે અને કાઇ મહાન સત્ય કે કલ્પના કે પ્રતિભાનો અજબ ચમત્કાર નણવામાં આવે ત્યારે અંદરથી ર્મિ સંચલન થવી જોઇએ.
૩. ત્રીજી બાબત એ છે કે અભ્યાસ સ્વયં પૂરતે નથી એવી મનમાં ખાતરી થવી જોઇએ. અભ્યાસનુ કાર્ય વર્તન પર સારી અસર કરવાનુ છે. ભણ્યા પ્રમાણે જીવી હતા આવડવું જોઇએ, વાંચન પ્રમાણે વન થવું ઘટે; નહિ તા ‘પાથીમાંનાં રીંગણાં થાય તા તા આ ભવ ને પર ભવ બન્ને બગડી જાય,
આ સર્વ વાત અભ્યાસને અંગે જરૂરી છે. કીર્તિ કે ખ્યાતિ માટે અભ્યાસ નથી, પરિપૂર્ણતા પ્રાપ્ત કરવા માટે અભ્યાસ સાધન છે. જીવનયાત્રા સફળ કરવામાં એ મહત્ત્વને
For Private And Personal Use Only
