________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
અંક ૧ લે. ] શ્રી પ્રશ્નચિંતામણિ ગ્રંથમાંથી કેટલાક પ્રશ્નોત્તરો.
પ્રશ્ન ૫૪ મો–“સામાયિક લઈને પ્રતિક્રમણ કરનાર, કાર્યોત્સર્ગમાં રહેલ શ્રાવક ઉંદરને પકડવા દોડતી બીલાડીને જોઈને શું કરે ?” ઉત્તર– “સામાયિકમાં અથવા પ્રતિક્રમણ કરતાં કાર્યોત્સર્ગમાં રહેલ શ્રાવક ઉંદરને પકડવા દોડતી બીલાડીને જોઈને ક્ષણમાત્રને પણ વિલંબ કર્યા સિવાય એકદમ ઉઠીને કઈ પણ પ્રકારે ઉંદરને બચાવે-જીવરક્ષા કરે. શ્રી પાર્શ્વપ્રભુએ ઉપદેશમાં કહ્યું છે કે-દયારૂપી નદીના કિનારા ઉપર ઊગેલા તૃણ સમાન સર્વે ધર્મો છે.”
પ્રશ્ન ૫૫ –“સૂમ નિગોદ જીવેનું આઘે ૨૫૬ આવળીનું આયુષ્ય કહ્યું છે તે તે પર્યાપ્તાનું કે અપર્યાપ્તાનું ? ” ઉત્તર–“સર્વ જઘન્ય આયુષ્ય જ ૨૫૬ આવળીનું કહેલું હોવાથી તેટલું આયુષ્ય સૂક્ષમ નિગોદ અપર્યાપ્તાનું જ સમજવું. તેમાં પણ કોઈકનું વધારે હોય. પર્યાપ્તાનું તે વધારે હોય જ એમાં કહેવાપણું શું ?” (આ ઉત્તર તે ગ્રંથમાં શાસ્ત્રાધાર સાથે બહુ વિસ્તારથી આપેલ છે. આ ૨૫૬ આવળીનો ક્ષુલ્લક ભવ કહેવાય છે.)
પ્રશ્ન ૫૭ મો–“નવમાથી બારમા દેવલેક સુધી મનપ્રવિચારી દે પેલા બીજા દેવલોકમાં રહેલી સ્વયોગ્ય દેવીને મનથી ઈચ્છે છે, તે વખતે દેવી પણ તેને માટે તત્પર થઈ જાય છે, પણ તેનું અવધિજ્ઞાન અ૫ હોવાથી તે ઉપર્યુક્ત દેના મનપરિણામને કેમ જાણી શકે ? ” ઉત્તર–“જેમ દિવ્યાનુભાવથી તે દેના શુક્રના પુગળો તે દેવીના અંગમાં રૂપાદિપણે પરિણમે છે તેમ પિતાના અંગફુરણાદિવડે શીઘ્રમેવ તે દેના અભિલષિતનું પણ તેને જ્ઞાન થાય છે એમ જણાય છે. તરવું સર્વવિદ્ય (અહીં પ્રજ્ઞાપનાની સાક્ષી આપી છે. આ હકીકતથી દેવના ક્રિય શરીરમાં પણ શુકના પુદગળને સંભવ જણાય છે).
પ્રશ્ન ૫૮ મો–અઢાર નાત્રાનો સંબંધ કણિકા (ટીકા) વિગેરેમાં કહેલ છે, પરંતુ એકંદર ૭૨ નાત્રા થાય છે તે પિતાની બુદ્ધિવડે જાણી લેવાનું તે ચરિત્રાદિમાં કહેલ છે, તો તે ૭૨ નાત્રા શી રીતે થાય છે ? તે સમજાવો.” આ પ્રશ્નનના ઉત્તરમાં કત્તોએ જેમ સાધ્વીએ પિતાને અંગે વેશ્યા, તેના પતિ અને પુત્ર સાથે છ છ સંબંધ (કુલ અઢાર નાત્રા) બતાવ્યા છે, તે જ રીતે વેશ્યાના સાધ્વી સાથે, તેના પતિ સાથે કે પુત્ર સાથે છ છ સંબંધ (કુલ ૧૮) તથા તેના પતિના સાધ્વી સાથે, વેશ્યા સાથે અને પુત્ર સાથે થતા છ છ સંબંધ (કુલ ૧૮) અને પુત્રના સાધ્વી સાથે, વેશ્યા સાથે અને વેશ્યાના પતિ સાથે થતા છ છ સંબંધ (કુલ ૧૮) એમ બેતર સંબંધ બતાવેલા છે. તેના અથીએ તેમાં જોઈ લેવા. અહીં વિસ્તારના કારણથી લખ્યા નથી.”
પ્રશ્ન ૫૯ મા–“રાવણ ને લક્ષ્મણ કેટલા ભવ પછી સિદ્ધિ પદને પામશે?'
For Private And Personal Use Only
