________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
અંક ૧ લો ] અક્ષરમાળા.
૩૩ હુંઠાને જો કોઈ ડરપોક માણસ જુએ તો તેમાં ભૂતપ્રેતાદિકની કલ્પના કરે. કોઈ વ્યભિચારી માણસ તેને દેખશે તો તે ત્યાં કોઈ સ્ત્રી હશે તેમ માનશે અને એવી બધી લાગણીઓથી પર ગયેલો માણસ ત્યાંથી નીકળશે તો તેના વાસ્તવિક રૂપમાં તેને ઓળખશે. આમ દષ્ટિભેદથી એક જ વસ્તુ દરેકને જુદી જુદી જણાય છે; કેમકે “દૃષ્ટિ તેવી સૃષ્ટિ” એ વાક્ય ખોટું નથી. એક જ વસ્તુને સફેદ ચશ્માં પહેરેલ માણસ સફેદરૂપે જોઈ શકશે અને શ્યામ તથા લાલ ચમા પહેરેલ માણસ તે જ ચીજને કાળી અને લાલ જોશે. આ પ્રમાણે દષ્ટિમાં અને હૃદયમાં હોય તે જ બહાર આવે છે.
ડૂબતો માણસ તણખલાને પણ પકડે' એ કહેવતમાં તથ્ય તો છે જ અર્થાત માણસ જ્યારે અતિ મુશ્કેલીમાં હોય ત્યારે તૃણ જેવા હલકા હદયના માણસની પાસે પણ તેને યાચનાર્થે જવું પડે છે; કેમકે ગરજવાનને અક્કલ ન હોય એ કહેવત યોગ્ય જ છે. તેમ છતાં તેવા માણસોથી ભાગ્યે જ તેનું કાર્ય સિદ્ધ થાય છે, પરંતુ આશાને પાશ એટલો તે પ્રબળ છે કે તે માણસની પાસે ન કરાવવાનું કાર્ય પણ કરાવે છે.
ટુકડે (નજીક ) ગયાથી જે વસ્તુ અરમ્ય જણાય છે તે જ વસ્તુ દૂરથી અતિશય સુંદર જણાય છે. તેથી જ કહેવાયું છે કે ડુંગર દૂરથી રળી આમણું. ભાવાર્થ એ જ છે કે કોઈની સાથે દૂરથી અથવા લાંબે વખતે પરિચય થતો હોય તે તેમાં રસ જળવાઈ રહે છે, પણ અતિપરિચયમાં આવવાથી-ટુકડા વસવાથી તેના પ્રત્યે જે આદર અથવા પૂજ્યબુદ્ધિ હોય છે તેને કેટલેક અંશે લોપ થાય છે અને પ્રાયઃ અવજ્ઞા પણ થઈ જાય છે. અહીંથી કાશી જનાર ભક્તિભરેલા હદયે જાય એ સ્વાભાવિક જ છે, પણ કાશીમાં રહેનારને કાશીની કે ગંગા નદીની કેટલી કિંમત હોઈ શકે? પરદેશથી યાત્રાળુઓ શત્રુંજય મહાતીર્થે અત્યંત ભાવ સહિત આવે અને આનંદિત હૃદયે યાત્રા કરી જીવન કૃતાર્થ થયું તેમ માને તેમાં લેશ પણ ખોટું નથી જ; પણ તેઓના જેટલો ભાવ કે ભક્તિ સ્થાનિક વસનારમાં પ્રાયઃ ઓછા પ્રમાણમાં હોય છે. આમ નજીકમાં રહેલી ચીજની કિંમત મનુષ્યથી આંકી શકાતી નથી, તેથી જ કેટલાય મહાપુરુષો જ્યારે થયા ત્યારે ત્યારની પ્રજાએ તેમને નથી પીછાણ્યા, એટલા ભવિષ્યની પ્રજાએ તેમના યથાર્થ સ્વરૂપમાં તેમને પીછાન્યા છે.
તુછ હૃદયના મનુષ્યની પાસે કદી પણ ગુપ્ત વાત કે અંગત વાત ન કરવી, કેમકે તેથી આપણે આપણી મેળે જ ખુલા પડવા જેવું કામ કરીએ છીએ. તેવાઓને માટે કહેવાય છે કે “મગનું પાણી પણ પેટમાં ન ટકે” અર્થાત કે હલકું ગણાતું મગનું ઓસામણ પણ જો તેના પેટમાં ન ટકે તો આપણી ગુપ્ત વાત કેમ તેના હૃદયમાં ટકી
શકશે ? તુરત જ એકથી બીજે કાને અને એમ કર્ણોપકર્ણ થતી થતી તે વાત લઘુ હશે છે તે પણ ગુરુપણાને પામી મોટા રૂપમાં બહાર પડશે અને વ્યર્થ આપણું લઘુતા થવા જેવું બનશે. વળી તેવાઓથી આપણું કાર્ય તે પાર પડવું મુશ્કેલ જ છે તે પછી અંતરની વાત કરી વ્યર્થ શા માટે લાખના સાઠ હજાર કરવા ?
થણવામાં ( જિનેશ્વર દેવોની ભાવપૂજારૂપ ચૈત્યવંદન-સ્તવન-સ્તુતિ આદિ કહેવામાં) દિવ્યપૂજા કરતાં ઘણું જ વધારે શુભ બંધ પડે છે એમ કહ્યું છે તે યોગ્ય જ છે. કેમકે
For Private And Personal Use Only
