Jain Dharm Prakash 1915 Pustak 031 Ank 07

Author(s): Jain Dharm Prasarak Sabha
Publisher: Jain Dharm Prasarak Sabha

Page 7

જ્ઞાનસાર સૂવિવરણમ
૨૦૨ ભાવાર્થ–સર્વ નયજ્ઞને જ ધર્મચર્ચાથી ઘણો લાભ લઈ શકે છે. બાકી બીજાને તે શુષ્કવાદ કે વિવાદથી લાભને બદલે ઉલટે (ગેરલાભ) જ થાય છે. ૫
प्रकाशितं जनानां यै-र्मतं सर्वनयाश्रितम् ॥ चित्ते परिणतं चेदं, येषां तेभ्यो नमोनमः ॥६॥ ભાવાર્થ-જેમણે સર્વ નયાચિત ધર્મ પ્રકાર છે અને તે જેમને અંતરમાં પરિણ છે તેમને અમારા વારંવાર પ્રણામ છે. સત્ય-સાપેક્ષ કથક અને અવધારક એ ઉભયની બલિહારી છે. જો
निश्चये व्यवहारे च, त्यक्त्वा ज्ञाने च कर्मणि ॥ एकपाक्षिकविश्लेषा-मारूढाः शुद्धनूमिकां ॥ ७ ॥ अमूढलक्ष्याः सर्वत्र, पक्षपातविवर्जिताः ॥ जयंति परमानंद-मयाः सर्वनयाश्रयाः ॥ ८॥ ભાવાર્થ–નિશ્ચય અને વ્યવહાર તેમજ જ્ઞાન અને ક્રિયામાં એકાન્ત પક્ષ તજીને જેમણે સ્યાદ્વાદને સ્વીકાર કર્યો છે એવા તત્ત્વષ્ટિ, પક્ષપાત વર્જિત, અને સર્વ નયને આશ્રય કરનારા પરમાનંદી પુરૂષેજ જગતમાં જયવંતા વર્ત છે. એકાંત પક્ષજ સર્વ કદાગ્રહ અને દુઃખનું મૂળ છે. એમ સમજીને સર્વ નયાશ્રિત સન્મુરૂપે એકાન્ત પક્ષ નહિ ખેંચતાં સર્વત્ર જ્ઞાન અને ક્રિયા, ઉત્સર્ગ અને અપવાદ, તથા નિશ્ચય અને વ્યવહારને સમપણે સ્વીકાર કરે છે. ૭-૮ મુ. ક. વિ.
વિવેચન-આ અષ્ટકને વિષય અતિ ગંભીર હોવાથી જ ગ્રંથકારે તેને છેલ્લે કથન કર્યું જણાય છે. જે વિદ્વાને નય સંબંધી અનેક ગ્રંથે નયકણિકા, નપદેશ, નયરહસ્ય, નયામૃતગિણ ( ટીક), નયપ્રદીપ, નયચક વિગેરે સાવંત વાંચ્યા વિચાર્યા હોય તેજ આ અછકનું સારી રીતે વિવેચન કરી શકે તેમ છે. અર્થ લખતાં તેના લેખક મહાશયે સારી સ્કૂટતા કરી છે. આ અષ્ટકની ટીકા કરતાં પંન્યાસજી શ્રીગભીરવિજયજી મહારાજે પણું વિશેષ ફુટતા કરેલી છે. અમારા તે વિષયમાં અતિ અ૮૫ પ્રવેશ હોવાથી મૂળ વિષય સંબધે તે વધારે લખી શકાય તેમ નથી તોપણ યથામતિ કાંઇક પ્રાસંગિક ટુટતા કરી છે.
પ્રથમ કલેકમ કર્તા કહે છે કે-એકેક નયને આશ્રય કરનારા મિથ્યાવાદીઓ જે કે આવું પાછું જોયા વિના દેડયાજ જાય છે, તે પણ તેઓ પિતપોતાના ભાવમાં વિશ્રામ લે છે; પરંતુ સમ્યક્ ચારિત્રને વિષે લીન એવા મહાત્માઓ તે સર્વનય સંમત માર્ગ યા સ્થાનને વિષેજ આશ્રય કરે છે. તેઓ એક