Jain Dharm Prakash 1909 Pustak 025 Ank 11

Author(s): Jain Dharm Prasarak Sabha
Publisher: Jain Dharm Prasarak Sabha

Page 3

જ્ઞાનસાર સૂત્ર સ્પષ્ટીકરણ,
૩૨૩
નચાવે છે, ઇંદ્ર, ચંદ્ર, નાગે'દ્ર જેવા પણ જેની પાસે રાંક જેવા બની ાય છે, ચ્હા ટા મ્હાટા મહર્ષિ મહાત્માએ પણુ જેના પાસમાં સપડાઇ દુઃખી દુઃખી થઈ જાય છે એવા રાગ અને દ્વેષરૂપ મહાવિકાર મેહની પ્રમળતાથીજ થાય છે.
શાસ્ત્રમાં રાગને કેશરીસિ’હુની અને દ્વેષને ગજેન્દ્રની ઉપમા આપવામાં આવેલ છે. ખરૂ જોતાં તે તેથી પણુ રાગ દ્વેષ વધારે ોરાવર છે. વાની શૃંખલા ક રતાં પણ રાગખ ધ વધારે આકર કહ્યા છે. વિકરાળ કાળા નાગ કરતાં પશુ રાગદ્વેષનુ' વિષ આકરૂ છે. વિકરાળ નાગના દ‘શથી તે પ્રાણી એકજ વખત દ્રવ્યપ્રાણથી મુક્ત થાય છે, ત્યારે રાગદ્વેષના દશથી પોતાના ભાવત્રાણુને પશુ ખાવે છે, અને ભવેભવ જન્મમરણનાં દુઃખ પામે છે. આવા રાગદ્વેષના વિકારોથી મુક્ત થવા સ'ત પુરૂષજ સમ થઇ શકે છે. જેમ અમૃત, વિષનુ પ્રતિપક્ષી છે અને અમૃત સિ'ચનથી વિષવિકાર નાશ પામે છે, તેમ સમતા એક એવુ અદ્વિતીય અમૃત છે કે તેના સિ'ચનથી રાગદ્વેષાદિક પ્રખળ વિકાર સ્વતઃ શાન્ત થઇ જાય છે. સર્વિક ચાગે સમતા અમૃતનુ સેવન કરી રાગદ્વેષાદિક વિકારો ઉપશમાવવા ગ્રંથકારે સમતાશતકમાં કહ્યું છે કે—
ભેા ભવ્ય જતા ! ‘ રાગદ્વેષરૂપી સર્જતુ વિષ ઉતારવા તમે વિવેકરૂપી મ`ત્રનુ' સેવન કરો. વિવેકનુ” એવુ સામર્થ્ય છે કે તે ભવ વનને મૂળથી ઉચ્છેદ કરી નાંખે છે.
C
વિવેક ખીન્ને સૂર્ય અને ત્રીન્તુ લેચન છે, તે અતરમાં પ્રકાશ કરે છે, શ્રીજી બધી વાત મૂકીને એક વિવેકનાજ અભ્યાસ કરે, ’
( ક્ષમા, મૃદુતા, સરલતા અને સાષનુ સેવન કરી દુધાદ્રિક કષાયના પરિહાર કરી,’
6
‘ જ્યાં સુધી રાગદ્વેષનુ જોર છે ત્યાં સુધી સ’સારના અંત આવવાનેા નથી, અને રાગદ્વેષ ટળ્યા કે તરતજ પરમપદની પ્રાપ્તિરૂપ મેાક્ષ સહજ છે. ’
હું ભળ્યે ! કલ્પિત અમૃતમાં મુંઝાશે નહિ, મેક્ષસુખમાં પ્રીતિ ધરી સમતા અમૃતનુ જ સેવન કરે, *
મનરૂપી મેરૂ રવૈયા કરી ચેઝ ગ્રંથરૂપી સમુદ્રને મથી સમતારૂપી અમૃત મેળવી અનુભવ રસનું પાન કરી, ’
‘સમતા અમૃતનુ` પાન કરી સ્વભાવરમણવડે આત્માનુભવ કરનાર ઉદા સીન પુરૂષને રાગદ્વેષાદિક વિકાર શું કરે ?”
"
જેનાથી કષાય તાપ ઉપશમે અને આત્મામાં સહુજ શાન્તિ પ્રસરે એવાજ અભ્યાસ સદા કે વ્ય છે,
'