Jain Dharm Prakash 1909 Pustak 025 Ank 06

Author(s): Jain Dharm Prasarak Sabha
Publisher: Jain Dharm Prasarak Sabha

Page 7

શ્રી જ્ઞાનસાર સૂત્ર સ્પષ્ટીકરણ.
૧૬૯
ભાવા--જેનાથી આત્મા રાગદ્વેષ અને મેહાર્દિકથી મુક્ત થાય, જેનાથી કષાય કલુપ્તતા રહિત થઇ ચિત્ત સુપ્રસન્ન થાય, એવા એક પણ પદની ભાવના જેમાં બની રહે તે જ્ઞાનજ સત્ય, નિશ્ચિત, તત્ત્વરૂપ અને પરમપદદાયક છે. અત્ર જૈનશાસ નમાં અડુ જ્ઞાનવરેજ મુક્તિ થાય છે એવા એકાંત આગ્રહ નથી,
,
વિવરણ—“ તમેૉ પ્રતિાળું, નમો સિદ્ધાળું ” અથવા “માપ માતુપ એવા એક પણ પરમા યુક્ત પદનું વારવાર આત્મામાં રટન કરવામાં આવે,તેને પરમા—-વાચ્યા વારવાર શાંતિથી વિચારવામાં આવે, તેના વાચ્યાની સાથે એકતા કરવામાં આવે અને એમ કરીને આત્મામાં અનાદિ કાળથી જડ ઘાલીને બેઠેલા રાગાદિ દોષોને સમૂળગા દૂર કરવામાં આવે તે જ્ઞાનનેજ કલ્યાણકારી તત્ત્વજ્ઞાન કહેવુ યુક્ત છે. આવા એક એક પદના પણ પુષ્ટ આલખનથી અનેક જીવેનું કલ્યાણ થયુ' છે, તે તેવા કલ્યાણકારી અનેક પઢવાળા શ્રુતજ્ઞાનનું તે કહેવુંજ શું! તેવા અધિક તત્ત્વજ્ઞાનથી તેા પેાતાનુ તથા પરનું ઉભયનું હિત થઇ શકે છે, પરંતુ પવિત્ર જૈનશાસનમાં એવા એકાંત આગ્રહુ તેા નથીજ કે પ્રમાણમાં વધારે જ્ઞાન હાય તેનુ જ કલ્યાણ થઇ શકે અને થાડા જ્ઞાનવાળાનું કલ્યાણ થઈ ન શકે. થોડા પણ તત્ત્વજ્ઞાનવાળાનું અવશ્ય કલ્યાણ થઈ શકે, એવે! આ શ્લોકના પરમા
'
પ્રગટ દીસે છે, એમાં કઈ પણ શકા જેવું દેખાતુ નથી. પરંતુ ભાગ્યવશાત્ સદ્ગુરૂકૃપાથી તેવા તત્ત્વજ્ઞાનના અધિક લાભ થાય તે તે સ્વપરને વિશેષે હેતકારી થઇ શકેછે, જે એક પણ પદ્મના પુષ્ટ આલંબનથી આત્માનું કલ્યાણ અતાવ્યું તે પદ ભાવનામય થઇ જવું જોઇએ, ‘ નમો અરિહંતાણં ? અથવા ‘ નમો નિષ્કાળું ” એ પદની સાથે એવી એકતા-તન્મયતા થવી જોઇએ કે ‘એ તે હું.’ જેવુ શુદ્ધ સ્વાભા વિક સ્વરૂપ તેમણે પ્રગટ કર્યું તેવુજ શુદ્ધ સ્વરૂપ પેાતાને પ્રગટ થાય, પોતાના સર્વ કર્મ દૂર જાય, અને પેાતાનેા આત્મા નિર્મળ, નિષ્કલ'ક, સર્વજ્ઞ, સદશી, પરમશાંત અને સર્વશક્તિમાન થાય એવી શુદ્ધ નિર્દેષ ભાવનાથીજ ઉક્ત પદનુ` સેવન કરવામાં આવે. ‘ સાસરુ ’ મુનિની પેરે ‘ મા વ મા તુપ ” એવા એક પણ પદનું શુદ્ધ નિષ્ઠાથી સ્મરણ કરવામાં આવે, તેના પરમાર્થ સામે ક્ષણે ક્ષણે પેાતાને ઉપયોગ જાગૃત થતા જાં, ગમે તેવા સમ વિષમ સચેગમાં પોતે રાગ કે રીસ નજ કરવા લક્ષ રાખી શકે, અને એમ કરતાં કરતાં અનુક્રમે સર્વ રાગદ્વેષાદિકના ક્ષય પણ કરી શકે. એવા પવિત્ર લક્ષથી એક અથવા અનેક પદ્યનું સ્મરણ, મનન અને નિધ્યિાસન કરવાથી કેઇપણ જીવનું કલ્યાણ થઈ શકેછે. સર્વ આગમને એવે જ ઉત્તમ આશય છે. સર્વ સદાચાર સેવવાના એવાજ હેતુ હેાયછે, કે જેથી આત્મા રાગદ્વેષ અને