________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
जैन कॉलेज अने नॉर्डिग. સાતમી નફરન્સના ડરાવના ખરડામાં નકૅલેજ સ્થાપન કરવાની સૂચના કરવામાં આવી હતી. જેકટ કમીટીએ તે પેટા વિભાગ પડતો મૂક હતું. પરંતુ આ સવાલ બહ ગયો હોવાથી તેની તરફેણમાં અને વિરુદ્ધમાં જે જે વિચારો કરવા યોગ્ય છે તે પર વિચાર કરીએ. આ વિષય પરત્વે જે નિર્ણય આવે તે પર પુષ્કળ ચર્ચા કરવાનો ઉદ્દેશ છે અને વિદ્વાનો સંપૂર્ણ રીતે આ અગત્યના વિષયને સર્વ દિશાએથી ચર્ચશે એવી આશા રાખવામાં આવે છે.
કોલેજ સ્થાપન કરવાનો મુખ્ય હેતુ છે તે જોઈએ તે હજુ સમજી શકાતું નથી, પણ તેની તરફેણમાં વિચાર બતાવનારાઓ મુખ્યત્વે કરીને બનારસની સેન્ટલ હિંદુ કૅલેજ અને અલીગઢની મહામદન કોલેજ જેવી એક જૈન સેલ કૅલેજ સ્થાપન કરવાને ઈરાદો રાખે છે. આ બને કેલેજોને હેતુ અને પરિણામ તદ્દન જુદા છે. સેન્ટ્રલ હિંદુ કોલેજને ઉદ્દેશ ધાર્મિક લાગણીની ગેરહાજરીમાં પશ્ચિમાત્ય ઉપરઉપરના સુધારાથી ફસાઈ જઈ ધર્મવિમુખ થઈ જતા હિંદુઓને તેઓની પૂર્વ કાળની સમૃદ્ધિ અને તેનો ધર્મ સાથે સંબંધ બતાવી ધાર્મિક જીવન અને વ્યવહારિક જીવન એક બીજા સાથે ઓતપ્રત કરી સર્વ હિંદુએને એકત્ર કરવા છે. નવીન કેળવણીના પ્રબંધમાં આધ્યાત્મિક જીવનને તદ્દન વિસારી મુકવામાં આવ્યું હતું, અને તેમાં એક એવું કારણ આપવામાં આવતું હતું કે હિંદુસ્તાનમાં ભિન્ન ભિન્ન ધમોને લીધે શાળાઓમાં ધાર્મિક શિક્ષણ આપવું અશકય છે. એક ધર્મના અનુયાયીઓની એકત્ર સંસ્થાની ગઠવણથી આ દલીલને પ્રત્યુત્તર આપી શકાય તેમ હતું અને તેની સાથેજ આગેવાનોના મનમાં એમ પણ હતું કે હિંદુસ્તાનને પશ્ચિમની સાથે સરખામણીમાં આધુનિક સમયમાં જે કાંઈ પણ લાભ હોય તે તે તેની ધાર્મિક વ્યવસ્થામાં જ છે. આ હકીકતનું સત્ય નિરૂપણ કરવાનું સાધન ઉંચી કેળવણી સાથે ધાર્મિક અભ્યાસ જેડી દે તેજ હતું, અને તે ઉદેશ પાર પાડવા અનેક પ્રકારના ભેગે આપી તે કોલેજ સ્થાપન કરવામાં આવી હતી. અલીગઢકૅલેજના સ્થાપકને ઉદ્દેશ ધાર્મિક કરતાં રાજદ્વારી વધારે હતા અને તેથી તે સંસ્થા રાજદ્વારી વિષયનું હાલ કેન્દ્ર થઈ પડી છે એ સુપ્રસિદ્ધ હકીકત છે. આ બન્ને સંસ્થાના હેતુઓ જેન કામ પાર પાડી શકે તેમ છે કે નહિ? તે પાર પાડવાનાં અન્ય સાધને છે કે નહિ? અને હેય તે તે સાધનો સિદ્ધ કરવા માટે કેવા પ્રયાસની અને કેટલા પૈસાની જરૂર છે ? તે વિચાર કરવા યોગ્ય છે,
હાલમાં થોડા સમય પહેલાં પારસી કોલેજ સ્થાપન કરવાને સવાલ બહુ વિગતથી છાપાઓમાં ચર્ચવામાં આવ્યું હતું, અને તેથી ઘણા વિદ્વાન માણસેના અભિ
For Private And Personal Use Only
