Jain Dharm Prakash 1909 Pustak 025 Ank 03

Author(s): Jain Dharm Prasarak Sabha
Publisher: Jain Dharm Prasarak Sabha

Page 4

શ્રી જૈન ધર્મ પ્રકાશ.
જ્ઞાન ગુણથી જૂદું કંઈ “મારૂં નથી.” એવું યથાર્થ ભાન, અવી યથાર્થ શ્રદ્ધા, એ યથાર્થ વિવેક એ ગોહનું વિદ્રારા કરવા માટે દીકણ શસ્ત્ર છે. શુદ્ધ પદ હોવાથી “હું” એ વસ્તુ ગતે કંઈ વસ્તુ તે હેવી જ જોઈએ, તેમજ “મારૂ એ એક પદવાળી “હું” રાંબધી કંઈ પણ છતી વસ્તુ હેવી સંભવે છે. તે “હું” અને તે “મારૂં” શું છે, તેને શાસ્ત્રકાર તેિજ ખૂલાસો કરે છે. અસંખ્યાત પ્રદેશમય શુદ્ધ ચેતન દ્રવ્ય તે “હું” છું, અને તે શુદ્ધ ચેતન દ્રવ્ય સંબંધી શુદ્ધ જ્ઞાનગુણ તે “મારૂં” છે. તે સિવાય કંઈ પણ તાવથી “હું” કે “મારૂં નથી, અને હઈ પણ શકે નહિ. શુદ્ધ ચેતન દ્રવ્ય વિના અને શુદ્ધ જ્ઞાન ગુણ વિના બાકીનું બધું “પર” છે, અને તે પર હોવાથી પિતાને કંઇ પરમાર્થથી ઉપયોગી નથી. આવા પ્રકારની જ્ઞાનદષ્ટિ કહો કે વિવેકદ્રષ્ટિ કહે તે મોહનું મૂળ કાઢવાને પ્રબળ અસ્ત્ર સમાન છે; તેથી દરેક ક્ષાભિલાષી ભવ્ય જનોએ મહિને નિમ્ ળ કરવાને એવી દષ્ટિ ધારણ કરવાની ખાસ જરૂર છે. એવી જ્ઞાનદષ્ટિથી આત્માને થતો અપૂર્વ લાભ તથા તેની ખામીથી થતી હાનિ શાસ્ત્રકારે પિતજ અન્ય સ્થળે સ્પષ્ટ કરી બતાવેલ છે, તેનું મનન કરવા માટે તે પદ ની ટાંકી બતાવ્યું છે
રતન તું જ્ઞાન અભ્યાસી, ચેતન ખા હિ બાંધે આપહિ કરે, નિજ મતિ શકિત બિકાસી.
ચેતન ૧ જે તું આપ સ્વભાવે ખેલે, આસારી ઉદાસી; સુરનર કિંજર નાયક સંપતિ, તો તુજ ઘરકી દાસી. ચેતન: ૨ મેહુ ચાર જન ગુન ધન લ, દેત આસ ગલ ફાંસી; આશા છે ઉદાસ રહે છે, એ ઉત્તમ સંન્યાસી, ચેતન ૩ જેગ લઈ પર આ ધરત છે, યાહી જગતમેં હસી; તું જાને મેં ગુનકું સંચું, ગુન તો જાવે નારી, ચેતન ૪ પુદગલકી તું આ ધરત છે, તે તો સબહિ બિનાની; તું તે ભિન્ન રૂપ છે ઉના, ચિદાનંદ અવિનાશી,
ચેતન ૫ ધન ખર્ચ નર બહુત ગુમાને, કરવત લેવે કાસી; તેભી દુ:ખ અંત ન આવે, જે આસા નહિં ઘાસી,
ચેતન ૬ સુખ જલ વિષમ વિષય મૃગતૃષ્ણા, હેત મૂઢમતિ યાસી; વિભ્રમ ભૂમિ ભઈ પરઆરી, તું તો સહજ વિલાસી. ચેતન ૭ યાકે પિતા મેહ દુ:ખ ભ્રાતા, હૈત વિષયરતિ માસી; ભવ સુત ભરતા અવિરતિ રાની, મિથ્યા મતિ એ હસી. ચેતન ૮ આસા છોર રહે જે જોગી, સે હવે સિવ વાસી; ઉનકો ગુજરાત બખાને જ્ઞાતા, અંતર દૃષ્ટિ પ્રકારની
ચેતન ૦