________________
ભાવશૂન્ય ક્રિયા
[ ૧૨૧ ]
ચરણમાં સ્થાન મળતું હોય તે બીજું કંઈ જોઈતું જ નથી એવી ભાવનાથી ઈષ્ટદેવને રીઝવવા સળ સેળ પ્રકારની પૂજાઓ રચે છે. જેના સિદ્ધાંત પ્રભુની સ્તુતિમાં માને છે–પ્રભુના ગુણગાનથી એ અંશો ઉપાસકમાં ખીલે એ પ્રકારને ક્રમવિકાસ કબૂલ રાખે છે. પણ એ સાથે એક વાત ઉપર ખાસ ભાર મૂકે છેઃ
यस्मात् क्रियाः प्रतिफलंति न भावशून्याः ।
એટલે કે ભાવશૂન્ય ક્રિયાઓ ગમે તેટલી કરે તે પણ ફળ ન આપે. કલ્યાણ મંદિરમાં આપણે પોતે એ જ વાતને મુકતકંઠે ઉચ્ચાર કરીએ છીએ
आकर्णितोपि महितोपि निरीक्षितोपि, नूनं न चेतसि मया विधृतोऽसि भक्त्या। जातोस्मि तेन जगवान्धव दुःखपात्रं, यस्मात् क्रियाः प्रतिफलन्ति न भावशून्याः ॥
હે ભગવદ્ ! હે જગબધુ! કઈ પણ ભવને વિષે મેં તમને દીઠા હશે, પૂજ્યા હશે અને સાંભળ્યા પણ હશે; છતાં હું દુઃખનું ભાજન, દુઃખને પાત્ર કેમ થ? ભગવાનના એક વાર જેણે દર્શન કર્યા હોય, પૂજ્યા હોય અને સાંભળ્યા હોય તેને સંસાર કઈ રીતે પજવી શકે? અને પજવે તે પ્રભુના દર્શન-શ્રવણ નકામાં જ ગયાં ગણુય ને? અન્ય દર્શન તે એક વાર એવા સીધા સાક્ષાત્કારથી પ્રાણ
