________________
ભાવશૂન્ય ક્રિયા
[ ૧૨૭ ] મંત્રના અક્ષરોનો, સમજ્યા વિના કે અર્ધ સમજણ સાથે જાપ કરવો એ જ ધર્મક્રિયા મનાતી હોય અને અકસ્માત
ગે કે શ્રદ્ધાના પ્રતાપે થોડી સફળતા પણ મળતી હોય ત્યાં ભાવમયતા કે ભાવશૂન્યતાને આંક કાઢવાને અવકાશ સૌ કોઈને કયાંથી મળે? એટલે કે ગમે તે રીતે પણ ક્રિયા કરવી અને પરિણામ ભાગ્ય ઉપર મૂકી દેવું એવા સંસ્કાર રૂઢ થઈ ગયા. એ સંસ્કારના જૂના થર નીચે આપણી જૈન ઉપાસના દબાઈ ગઈ-ગુંગળાવા લાગી..
ભાવહીન ક્રિયાકાંડ જૈન દષ્ટિને અનુકૂળ નથી. જૈન ઉપાસના વિવેક-વિચારણાથી ઘડીવાર પણ સ્વતંત્ર નથી રહી શકતી. મૂળ વાત એ છે કે આપણે બીજા કેઈ પાસેથી કશું જ મેળવવાપણું નથી-આપણે કઈને રીઝવવા નથીરીઝવીને આપણું કામ કઢાવી લેવાનું નથી. એ વિષેની આપણી માનીનતા પણ એટલી જ સ્પષ્ટ છેઃ કલ્યાણુમંદિરમાં જ આપણે ઉચ્ચારીએ છીએ.
ध्यानाजिनेश भवतो भविनः क्षणेन
देहं विहाय परमात्मदशां व्रजन्ति । - હે જિનદેવ! આપના ધ્યાનથકી ભવ્ય પ્રાણીઓ ક્ષણવારમાં શરીરને ત્યાગ કરીને પરમાત્મદશાને પામે છે અર્થાત્ ધ્યાનના બળે અંદરથી જ પરમાત્મપાણું પ્રગટાવવાનું કે વિકસાવવાનું છે. ધાતુની સાથે માટી મળી ગએલી હોય તેને જુદી પાડવા-શુદ્ધ ધાતુ મેળવવા સખત તાપ આપવો પડે છે,
