________________
:
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
[ ધ સં. ભાટ ૧-વિ૦ ૨-ગા૬૮ ભાવાથ–“શ્રીજિનમંદિર કરાવવામાં ૧-ભૂમિશુદ્ધિ, ૨-દલશુદ્ધિ અર્થાત્ તેમાં ઉપગી લાકડાં-પત્થર-ઈટે વગેરે વસ્તુઓની શુદ્ધિ, ૩-કામ કરનારા કારીગરે-મજુર વગેરેને ઠગવા નહિ, ૪-પિતના આશયની (શુભ અધ્યવસાયની) વૃદ્ધિ અને ૫-જયણયથાશક્તિ દેને ત્યાગ,-એ પાંચ બાબત હોવી જોઈએ. ભૂમિકૃદ્ધિ માટે કહ્યું છે કે
" दव्वे भावे अ तहा, मुदा भूमी पएसऽकीला य ।
surmફિગા, અનેfઉં છો મારે શા" ( પિંડ્યા, ૨) ભાવાર્થ–“ભૂમિશુદ્ધિ દ્રવ્યથી અને ભાવથી બે પ્રકારે છે-તેમાં ઉત્તમ મનુષ્ય જ્યાં જતા-આવતા (રહેતા) હેાય તેવા ઉચિત પ્રદેશમાં જ્યાં ખીલા વગેરે વસ્તુઓ અને ઉપલક્ષણથી હાડકાં (કોલસા) વગેરે અનિષ્ટ વસ્તુઓ દટાયેલી ન હોય, તે ભૂમિ “દ્રવ્યથી શુદ્ધ અને જ્યાં મંદિર બાંધવાથી અન્ય કોને અપ્રીતિ ન થાય તે “ભાવથી શુદ્ધ જાણવી;” એમ ભૂમિ બે પ્રકારે શુદ્ધ હોય ત્યાં જિનમંદિર બાંધવું જોઈએ.” ડશકમાં પણ કહ્યું છે કે
શુદ્ધાત્ર વાદવિવા-વિહિતા સાત ચોપરા
પતાપ , સા નિને સમાધાતા શા” ( -૪) ભાવાર્થ-“વાસ્તુશાસ્ત્રમાં જણાવેલાં લક્ષણવાળી, ન્યાયથી મેળવેલી અને જ્યાં મંદિર બાંધવાથી અન્ય લેકેને ઉપતાપ (કલેશ-કવાય) ન થાય, તે જમીનને શુદ્ધ કહી છે.” દલશુદ્ધિ માટે કહ્યું છે કે
હું રિ ૩૪ , યુદ્ધ તેવતાવવા
નો વિgિવર્ગ, સથે જ પવિત્ર ૬ ળ શા (સતપંજા, ૨૭) ભાવાર્થ-“તે લાકડું, ઇંટે વગેરે વસ્તુઓ શુદ્ધ છે, કે જે વ્યંતરાદિ દેવતાઓથી અધિષ્ઠિત જંગલમાંથી ન લાવ્યા હોય, કારણ કે–ત્યાંથી લાવવામાં તેઓને દ્વેષ થવાને સંભવ છે. વળી મનુષ્ય કે પશુઓ વગેરેને દુઃખી કરીને (વધુ ઉપડાવવા-ખેંચાવવા પૂર્વક) અવધિથી ન લાવ્યા હોય અને તે વૃક્ષો વગેરે સ્વયં કપાવ્યાં કે ઇટ વગેરે સ્વયં પકાવરાવી ન હોય. શ્રીજિનમંદિરમાં આવી વસ્તુઓ વાપરવી, તે (દલ) શુદ્ધિ જાણવી.” પડશકમાં પણ કહ્યું કે–
' दलमिष्टकादि तदपि च, शुद्ध तत्कारिवगतः क्रीतम् ।।
સવિતા યથા-વાનીd a વિધિના III” (ર૪ દ-૭) ભાવાર્થ-બદલ એટલે ઈ વગેરે પણ તે શુદ્ધ કહ્યું છે, કે જે તેના બનાવનારા લોકો પાસેથી વ્યાજબી મૂલ્ય આપીને લીધું હોય તથા વિધિપૂર્વક લાવવામાં આવ્યું હોય.”
આ શ્રીજિનમંદિરમાં ઉપયોગી લાકડું, ઈટા, પત્થર’ વગેરે દલની શુદ્ધિ અશુદ્ધિને જાણવાને ઉપાય કહ્યો છે કે –
" तस्सवि अ इमो णेभो, सुद्धासुद्धपरिजाणणोवाओ। सकहगहणादिम्मी, सउणेअरसण्णिवाओ जो ॥१॥" (सप्तमपंचा०,गा०१८)
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
