Devdravya Sambandhi Mara Vicharo

Author(s): Vijaydharmsuri
Publisher: Abhaychand Bhagwandas Gandhi

Page 35

૩૩
ખોટો છે. ન જોઈએ ?” એમ કહેવા નથી માંગતો, પરંતુ મારું કહેવું એજ છે કે, “ ભલે ભક્તિના નિમિત્તે નવા નવા ઉચિત રિવાજે દાખલ થાય, કિન્તુ વસ્તુગતે વસ્તુને ઓળખવી જોઈએ. આવી જ રીતે બોલીનો રિવાજ પણ હાલ પ્રચલિત છે. હવે તે બોલી બોલવાનો રિવાજ અનાદિકાળથી ચાલ્યો આવે છે કે અમુક વર્ષોથી દાખલ થયેલો છે ? અને તે રિવાજમાં ફેરફાર થઈ શકે કે નહિ; એનું મધ્યસ્થ દ્રષ્ટિથી અવલોકન કરવું જોઈએ છે. પ્રાચીન રિવાજ છે. ” પ્રાચીન રિવાજ છે.” એમ કહીને ભદ્રિક લોકોને ભૂલમાં નજ નાખવા જોઈએ. આ બોલીના રિવાજ માટે મેં મારી પહેલી અને બીજી પત્રિકામાં ઘણું કહ્યું છે. તે ઉપરથી વાંચકો જોઈ શક્યા હશે કે – ઓલી બોલીને દેવદ્રવ્યની વૃદ્ધિ કરવાનું વિધાન શાસ્ત્રોમાં ક્યાંય પણે કરવામાં આવ્યું નથી. વળી આ પત્રિકામાં પણ સામાવો, રનશુદ્ધિ, ધર્મસંપ્રદ, અને શ્રદ્ધવિધિ વિગેરે ગ્રન્થોના પાઠો દેવદ્રવ્યની વૃદ્ધિ સંબંધી આપવામાં આવ્યા છે, તેમાં પણ ક્યાંય બોલી બોલીને વૃદ્ધિ કરવાનું કહેવામાં આવ્યું નથી. આથી એ સ્પષ્ટ થાય છે કે, બોલી બોલવાનો રિવાજ શાસ્ત્રીય રિવાજ નથી; કિન્તુ તે રિવાજ, ઉ. પર કહેવામાં આવ્યું તે પ્રમાણે સુપન ઉતારવાની માફક સંઘે દાખલ કરેલો છે. પ્રભુભક્તિમાં કે એવાં ધાર્મિક કાર્યોમાં આવા રિવાજો નિયમેન હોવા જ જોઈએ, એવો પ્રભુનો હુકમ હોયજ નહિ. આપણે આપણું અનુકૂળતા જાળવવાને માટે, પ્રભુભક્તિના નિમિત્તે વિખવાદ ન થાય, એવા કોઈપણ કારણ માટે ગમે તેમ ધારા-ધોરણે બાંધી શકીએ છીએ, અને તેમાં ફેરફાર પણ કરી શકીએ છીએ. જ્યાં આવો કંઈ સવાલ જ નથી, ત્યાં આવા રિવાજે હેતા પણ નથી. જૂઓ-તીર્થકરોનાં જન્માદિ કલ્યાણક સમયે ઈંદ્રો અને દેવતાઓ ઉત્સવ કરે છે. અનેક પ્રકારે ભક્તિ કરે છે; પરન્તુ તે ઉત્સવ પ્રસંગે–ભક્તિ પ્રસંગે કોઈપણ વખતે કંઈ પણ કાર્યની બોલી બોલાયાનું ક્યાંય લખ્યું છે ? ના. શા માટે નહિં ? કહેવું જ પડશે કે–એમનામાં કંઈ એવો ઝગડો પડવાનો પ્રસંગજ નથી–તેમને દ્રવ્યવૃદ્ધિ કરવાની જરૂર જ નથી કે જેથી–શકેન્દ્ર કહે હું ભગવાનને ખોળામાં લઉં અને બીજા ઇન્દ્રો કહે, અમે ખોળામાં લઈએ ? ત્યાં તે સૌને પોત પોતાના અધિકાર પ્રમાણે