Devdravya Sambandhi Mara Vicharo

Author(s): Vijaydharmsuri
Publisher: Abhaychand Bhagwandas Gandhi

Page 65

૬૩
<
' '
>
· નાંખવું મૂવું ' થાય છે, તો પછી આ ખામતમાં વધારે પ્રમાણો
શોધવાની કશી જરૂર રહેતીજ નથી.
.
t
भाषार
*
.
.
આ સિવાય, ‘ ઉત્સર્પણ ’ શબ્દનો અર્થ-દાન, ત્યાગ, અર્પણ પણ થાય છે. આ સંબન્ધી પ્રમાણ અનેક સ્થળોએ મળે છે. बाङ्गाला અમિયાન ” નામનો અંગાલી શબ્દકોષ છે. તેની અંદર ૨૩૯ મા પાને ‘ ઉત્સર્પણ ’ શબ્દનો ‘ ત્યાગ ' અર્થ પણ કર્યો છે. આ અર્થ પ્રસ્તુતમાં કેટલો સરસ લાગુ પડે છે, એ કહેવાની કશી જરૂર નથી. શ્રીમાન આનન્દસાગરજી · મોલી મોલવી ' એવો જે અર્થ, ઉત્સર્પણ' શબ્દનો કરે છે, તે તો ખિલકુલ નિર્મૂળ છે. દાખલા તરીકે જોઇએ કે—
'
" आसां जलास्फालनतत्पराणां मुक्ताफलस्पर्धिषु शीकरेषु । पयोधरोत्सर्पिषु शीर्यमाणः
સંક્ષ્યને ન જીિવુìવિ હારઃ ” || ૧૨ || —રઘુવંશ, સોળમો સર્ગ. આ શ્લોકના ત્રીજા પાદમાં उत्सर्पिषु ' શબ્દ આવ્યો છે. તે ઙ-ર્ ' ધાતુથી અન્યો છે. ટીકાકાર શ્રીમલ્લિનાથસૂરિ તેનો અર્થ આ પ્રમાણે કરે છે.
ઃઃ
6
>
पयोधरेषु स्तनेषु उत्सर्पन्ति, उत्पतन्ति ये तेषु शीकरेषु " । જૂઓ, આ સ્થળે ‘ સત્વપૂ’ ધાતુનો અર્થ, ‘ સ્પત્તન ’ અર્થાત્ ઉડવું ’ યા · ઉડીને પડવું ' એવો કરવામાં આવ્યો છે; પરંતુ ખોલી ઓલવી ' એવો કર્યો નથી; તો પછી એવા નિરાલંબન અર્થાત્ આધાર વગરના અર્થે ઉપર આગ્રહ શા માટે રાખવો જોઇએ ?
ચાલો, મીનું મહાકાય લઇએ— “ તતઃ રાજચન્દ્રરામિરામ
6
रुत्सर्पिभिः प्रांशुमिवांशुजालैः । बिभ्रागमानीलरुचं पिशङ्गी
र्जटास्तडित्वन्तमिवाम्बुवाहम् " ॥ १ ॥ —કિરાતાર્જુનીય; ત્રીજો સર્ગ.