Devdravya Sambandhi Mara Vicharo

Author(s): Vijaydharmsuri
Publisher: Abhaychand Bhagwandas Gandhi

Page 46

૪૪
दिषु भाण्डमुद्दिश्य राजग्राह्यभागाधिककरोत्पादनादुत्पन्नेन द्रव्येण जिनद्रविन
વૃદ્ધિના જિનવરાહિમ્ . (પૃષ્ઠ પર) " અર્થાત–આજ્ઞારહિત દેવદ્રવ્યની વૃદ્ધિ આવી રીતે છે. જેમ કેદેવદ્રવ્યની વૃદ્ધિ માટે શ્રાવકે કલવાર (દારૂ વેચનાર-કલાલ) મચ્છીમાર, વેશ્યા અને ચમાર વિગેરેને, વધારે કિંમતની વસ્તુ રાખીને, પણ વ્યાજે ધીરવું, તથા દેવદ્રવ્ય વડે ભાડા વિગેરે દ્વારા દેવદ્રવ્યની વૃદ્ધિ કરવા માટે દેવનિમિત્તે મકાન વિગેરે બનાવરાવવાં, અને મોંઘવારીના વખતમાં વેચવા વડે બહુ દેવદ્રવ્ય ઉત્પન્ન કરવા માટે દેવદ્રવ્ય વડે સૌથું ધાન્ય સંગ્રહીત કરવું, વળી દેવનિમિત્તે કૂવા, વાડી, ખેતર આદિ કરાવવાં અને જગતના સ્થળે કરીઆણને ઉદ્દેશીને રાજાએ ઠરાવેલ કરમાં વધારો કરાવીને તે વધારા વડે દેવદ્રવ્યની વૃદ્ધિ કરવી. આ બધી રીતો જિનેશ્વરની આજ્ઞાથી રહિત છે.
આ અને આવાં બીજાં કાર્યોને શાસ્ત્રકારો ભગવાનની આજ્ઞાથી રહિતજ જણાવે છે. ત્યારે હવે આપણે સમજી શકીએ છીએ કે-દેવદ્રવ્યની વૃદ્ધિ માટે વર્તમાનમાં જે ધમાધમ અને પ્રવૃત્તિ ચાલી રહી છે, તેમાંની કેટલીક રીતો શાસ્ત્રની આજ્ઞાહિતજ છે અને એ તે આ પણી બુદ્ધિ પણ કબૂલ કરે છે કે-દેવદ્રવ્યની વૃદ્ધિ માટે આવા અનુચિત વ્યવહારો શા માટે હોવા જોઈએ ? જે વ્યવહારો પોતાને માટે પણ નહિ કરવાને ગૃહસ્થોને વારંવાર ઉપદેશ કરવામાં આવે છે, તેજ વ્યવહારો દેવદ્રવ્યની વૃદ્ધિને માટે કરવામાં આવે, એ કેવી વિચિત્રપ્રવૃત્તિ!
આવી પ્રવૃત્તિયોથી–આવા માર્ગોથી થતી દેવદ્રવ્યની વૃદ્ધિ એ અવિધિપૂર્વકજ વૃદ્ધિ છે. અને અવિધિપૂર્વક કરેલી દેવદ્રવ્યની વૃદ્ધિનો તો શાસ્ત્રકારો નાશ જ બતાવે છે. વ્યક્તિ ની ૮ મી ગાથાની ટીકામાં કહ્યું છે –
" अविधिना च विहिता कालांतरे समूलं चैत्यादिद्रव्यं विनाशयति । ચતા–
अन्यायोपार्जितं द्रव्यं दश वर्षाणि तिष्ठति। પ્રારે જ જોવા વર્ષે સમૂર વિનયતિ'. ? અર્થાત–અવિધિથી કરેલી વૃદ્ધિ, કાલાન્તરે મૂલસહિત દેવાધિદ્ર