________________
કલીને પશ્ચાતાપ અને કુલિનપુરમાં આગમન.
[ ૨૫૩]
રૂપી લેચથી આકાશ નલરાજાની ચેષ્ટાને સારી રીતે જોઈ રહ્યું હતું ત્યારે ઋતુપર્ણ રાજવી ધીમે ધીમે પિતાના નગર અયોધ્યાની બહારના પ્રદેશમાં પહોંચ્યા. ભયની આશંકા રહિત બનેલા હરણીયાવાળા, સ્વેચ્છાપૂર્વક વિચરતા ઘુવડ પક્ષીવાળા, વનિ રહિત પક્ષીઓવાળા, ગાઢ વૃક્ષવાળા, ધ્વનિયુક્ત મયૂર સમૂહવાળા વનને વિષે રથમાં બેઠેલા તેઓને પરસ્પર મીણ વાર્તાલાપ શરૂ થયે. હજી તે માત્ર રાત્રિનું એક જ મુહૂર્ત પસાર થયું છે, મસ્તક પર તારાઓ દેખાય છે, પૃથ્વીપીક ગાઢ ચાંદનીથી છવાઈ ગઈ છે, શીતળ સુગંધી પવન વાઈ રહ્યો છે, ચારે બાજુ ગાયે વિચરી રહી છે, સર્પ તેમજ નકુલાદિના વિચરણ માટે આ સમય શ્રેષ્ઠ છે-એ પ્રમાણે રથમાં બેઠેલા તેઓ પરસ્પર વાર્તાલાપ કરવા લાગ્યા.
સર્ગ બીજે.
[ કન્જની કુશળતાઃ કલિનું પ્રગટ થવું કઠિનપુરમાં આગમન ]
ગતપણુ રાજાએ કુજને જણાવ્યું કે-“અશ્વોને જદી હાંક. લીલામાત્રમાં કંઈ
~ બસ યોજન દૂર પહોંચાશે નહીં. ” જવાબમાં જણાવ્યું કે-- “હે રાજન ! સારથી તરીકે છું એટલે આપને ખેદ પામવાની જરૂર નથી, ઘોડાઓને હાંકતા એવા મારા માટે પૃથ્વી હસ્તતલ( હાથવેંતમાં જ છે. કુંડિનપુર શા હિસાબમાં છે? ત્યાં તે એક પહોર માત્રમાં પહોંચી શકાય? અ હાંકવામાં મારે પ્રમાદ કારણભૂત છે, જે તમને અવિશ્વાસ ઉપજાવી રહ્યો છે.” પછી પિતે સજજ થઈને, “આપની ઈછા હવે પૂર્ણ કરું છું.” એમ બોલતાં કુન્જ, ચાબુક ઊંચે કરીને, લગામ છૂટી મૂકીને, અને હાંકી મૂક્યાં. તે રથ વેગપૂર્વક ચાલ્યા ત્યારે પૃથ્વીતલ, પર્વત, ખીણે, ધ્રુજારી, રેતી, નદીઓ, નદીપ્રદેશ, તૃણ, લતાઓ, સ્થળપ્રદેશે, જળમાર્ગ, ઊંચુંનીચું સ્થળ, પવનપ્રેરિત મેઘની માફક, કંઈ પણ જોવામાં આવ્યું નહીં.
તે રથ ચાલતું હતું ત્યારે પૃથ્વી જાણે ફરતી હોય, દિશાઓ સન્મુખ આવી રહી હેય, આકાશ વિસ્તૃત બનતું હોય અને પર્વતે જાણે દૂર ફેંકાતા હોય તેમ જણાતું હતું. “જળને વિષે વહાણ, શીધ્ર ફેંકાતું બાણ, વાયુ તેમજ નિદ્રાને વિષે ચપળ મન– આ સર્વની ગતિ કરતાં પણ આ રથની ગતિ અપૂર્વ છે. આ સારથિ પૂર્વે જે
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
