________________
પતાવીને સહુ ઘરે આવ્યા ભાઈને આપેલા વચનને 2 સ્વામી, કામી અને અનુરાગી : કેમ કરી જલ્દી પૂર્ણ કરવું તેના પ્લાન સહુના મનમાં !
પેલો રાવણ ! મંદોદરીનો સ્વામી, સીતાનો કામી રમવા લાગ્યા..
અને છતાં ય પરમાત્મા જિનેશ્વર દેવનો અનુરાગી! પ્રભુનાં મંદિરનિર્માણની ભાવના ક્ષણે ક્ષણે
એકવાર એ અષ્ટાપદ ગિરિરાજ પર ચઢયો. સાથે અશુભ કર્મની નિર્જરા કરાવનારી અને પુણ્યનો બંધ
મંદોદરી પ્રમુખ સોળ હજાર રાજરાણીઓ ! ચક્રવર્તી કરાવનારી છે. આ મંદિર મૂર્તિનિમણની
ભરતે બિરાજમાન કરેલા ૨૪ તીર્થકરોના જિનબિંબો ભાવનાઓએ કર્મના ચક્કર ફેરવી નાખ્યાં અને
સામે એણે ભકિતનો મુજરો માંડયો. મંદોદરીએ જોતજોતામાં નિર્ધન ગણાતા વસ્તુપાલ/તેજપાલ
પગે ઘૂઘરા બાંધ્યા અને રાવણે હાથમાં તંબૂરો લીધો ધોળકા નરેશના મંત્રીશ્વર તરીકે સ્થાન પામ્યા અને
અને ગીત-સંગીતના સૂર છેડાવા લાગ્યા. લક્ષ્મીજીએ પોતાનો રસ્તો બદલ્યો. ભંડાર ઉભરાવા
"કરે મંદોદરી રાણી નાટક, રાવણ તંત બજાવે રે, લાગ્યો. અને ઘર છલકાવા લાગ્યું. પગલે-પગલે
રાવણ તંત બજાવે, માદલ વીણા તાલ તંબૂરો, નિધાન પ્રગટ થવા લાગ્યા. માઉન્ટ આબુની વસુંધરા
પગરવ ઠમ ઠમકાવે રે, પગરવ ઠમ ઠમકાવે.” પર મંદિરના પાયા ખોદાવા લાગ્યા. શોભનરાજ
પ્રભુ ભકિતમાં રાવણ તો એવો ગુમભાન બન્યો શિલ્પકારે પોતાના ૧૫૦૦ કારીગરોને કામે
કે વીણા પર ફરતી આંગળીઓનો ખ્યાલ ન રહ્યો લગાડયાં. દરેક કારીગરદીઠ એકેક માણસ સેવા
અને એકાએક વીણાનો તાર તૂટયો અને એ કરનારો તથા એકેક માણસ દીવો પકડીને ઉભો
ઝબકયો. રે ! સંગીત અટકી જશે તો મંદોદરીનું રહે તેવી વ્યવસ્થા કરવામાં આવી. સતત ૩ વર્ષ
નૃત્ય બગડી જશે. એના ભાવ પડી જશે, રંગમાં સુધી દિવસ-રાત કામ ચાલ્યું અને અંતે વિ. સં.
ભંગ પડશે. એણે પોતાની જાંઘ ચીરી નાખી ૧૨૯૨માં પોતાના ગુરુદેવશ્રીના વરદ્ હસ્તે ભગવાન
અંદરથી નસ ખેંચી લીધી. લઘુલાઘવી કળાના શ્રી ઋષભદેવ સ્વામી આદિ જિનબિંબોની પ્રતિષ્ઠા
બળે તંબુરામાં તે જોડી દીધી. તાલ, સૂર અને કરાવી. મંદિર નિર્માણમાં કુલ ૧૨ કરોડ ૫૩ લાખ
સંગીત યથાવત્ ચાલુ ને ચાલુ જ રહ્યાં. કાર્ય એટલી સોનામહોરનો વ્યય કરી વડીલ બંધુની સ્મૃતિમાં
ઝડપથી પતાવી દીધું કે નૃત્ય કરતી મંદોદરીને ખ્યાલ જિનાલયનું નામ રાખ્યું 'લુસિગવસહી વર્ષોનાં
સુદ્ધા ન આવ્યો કે તંબૂરાનો તાર તૂટયો કયારે વહાણાં વાયાં તોય આજેય એ જિનાલય અડીખમ
અને સંધાયો જ્યારે ! આ ઉત્કૃષ્ટ ભકિતના પ્રતાપે ઉભું છે જેની શિલ્પકલાકૃતિઓની ભવ્યતાનો આ
રાવણે તે સમયે તીર્થકર નામકર્મનું ઉપાર્જન કર્યું. દુનિયામાં કયાંય જોટો નથી. અજન્ટા, ઈલોરા કે
અને બારણે ઉભેલા નાગરાજ ધરણેન્દ્રને પણ કોનાર્કની શિલ્પકળા કૃતિઓ જો આબુની યાત્રા આ
આશ્ચર્યચકિત કરી દીધા. કરવા જાય તો શરમાયા વિના રહે નહિ.
કાળગંગાના ઘણાં પાણી વહી જશે. મંત્રીશ્વર શ્રી વસ્તુપાલ અને તેજપાલે પોતાના
- ભવપરંપરાઓનો છેડો દેખાવા લાગશે. જીવનકાળ દરમ્યાન કુલ ૫૦૦૦ જિનાલયોનું
અને મહાવિદેહ ક્ષેત્રમાં એકદી' એવો ઉગશે કે નિર્માણ કરાવ્યું અને ૧ લાખ જિનબિંબોને
રાક્ષસકુલ શિરતાજ રાવણ તીર્થકર બનશે ભરાવ્યા. આવી ભવ્ય ભકિત જાણ્યા બાદ પેલી
અને ઓલાં સીતાજી-એમના ગણધર બનશે. કવિતા ગાવાનું મન થઇ જાય છે કે : "જનની જણ તો ભકતજન, કાં દાતા કાં શૂર,
[3] દેરાણી-જેઠાણી અને દાસી :
: નહિતર રહેજે વાંઝણી, મત ગુમાવીશ નૂર
મહામાત્ય શ્રીમાનું વસ્તુપાલ અને તેજપાલની
168 For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
Jain Education International
