Book Title: Bruhad Dravya Sangraha
Author(s): Bramhadev
Publisher: Ganeshprasad Varni Digambar Jain Sansthan

View full book text
Previous | Next

Page 255
________________ २३४ ] वृहद्र्व्यसंग्रहः [ गाथा ५८ ____ अत्र ग्रन्थे 'विवक्षितस्य सन्धिर्भवति' इति वचनात्पदानां सन्धिनियमो नास्ति । वाक्यानि च स्तोकस्तोकानि कृतानि सुखबोधनार्थम् । तथैव लिङ्गवचनक्रियाकारकसम्बन्धसमासविशेषणवाक्यसमाप्त्यादिदूषणं तथा च शुद्धात्मादिप्रतिपादनविषये विस्मृतिदूषणं च विद्वद्भिर्न ग्राह्यमिति । एवं पूर्वोक्तप्रकारेण “जीवमजीवं दव्वं" इत्यादिसप्तविंशतिगाथाभिः षद्रव्यपञ्चास्तिकायप्रतिपादकनामा प्रथमोधिकारः । तदनन्तरं "आसव बन्धण" इत्येकादशगाथाभिः सप्ततवनवपदार्थप्रतिपादकनामा द्वितीयोऽधिकारः । ततः परं "सम्मदंसण" इत्यादिविंशतिगाथाभिर्मोक्षमार्गप्रतिपादकनामा तृतीयोऽधिकारः॥ इत्यधिकारत्रयेनाष्टाधिकपञ्चाशत्सूत्रैः श्रीनेमिचन्द्रसिद्धान्तिदेवैविरचितस्य द्रव्यसंग्रहाभिधानगन्थस्य सम्बन्धिनी श्रीब्रह्मदेवकृतवृत्तिः समाप्तो । इस ग्रन्थ में 'विवक्षित विषय की संधि होती है' इस वचन-अनुसार पदों की संधि का नियम नहीं है । (कहीं पर संधि की है और कहीं पर नहीं)। सरलता से बोध कराने के लिये वाक्य छोटे-छोटे बनाये गये हैं । लिंग, वचन, क्रिया, कारक, सम्बंध, समास, विशेषण और वाक्य-समाप्ति आदि दूषण एवं शुद्ध-आत्मा आदि तत्त्वों के कथन में विस्मरण (भूल) आदि दूषण इस ग्रन्थ में हों, उन्हें विद्वान् पुरुष ग्रहण न करें। इस तरह “जीवमजीवं दळां” इत्यादि २७ गाथाओं का 'षट द्रव्यपंचास्तिकायप्रतिपादकनामा' प्रथम अधिकार है। तदनन्तर "आसव बंधण" इत्यादि ११ गाथाओं का 'सप्ततत्त्वनवपदार्थप्रतिपादकनामा' दूसरा अधिकार है । उसके पश्चात् “सम्मसण" आदि बीस गाथाओं का 'मोक्षमार्गप्रतिपादकनामा' तीसरा अधिकार है। इस प्रकार श्रीनेमिचन्द्राचार्य सिद्धान्तिदेव विरचित तीन अधिकारों की ५८ गाथाओं वाले द्रव्यसंग्रह ग्रंथ की श्रीब्रह्मदेवकृत संस्कृत-वृत्ति तथा उसका हिन्दी अनुवाद समाप्त हुआ । Jain Education International For Personal & Private Use Only www.jainelibrary.org

Loading...

Page Navigation
1 ... 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284