________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
દશન તેમજ ચિંતનના ક્ષેત્રમાં અનેકાંત તે પૂર્ણતા પામી શકે મહાવીર સ્વાદુવાદ અને સ્યાદવાદની જેટલી આવશ્યકતા છે, એટલી જીવનના દરેક ક્ષેત્રમાં આપણને હસીએ છીડેવી જ એની આવશ્યકતા વ્યાવહારિક જીવનમાં પણ નો સંદેશ આપે છે. ભલે આપણે જ્ઞાનની સે 28 છે. વસ્તુતઃ આ વિચારધારાથી સાચા-ખોટાની
કરીએ કે કીતિને, દરેકની સાથે સાપેક્ષતાની પિછાન જાગૃત થાય છે. અનુભવ બતાવે છે કે
આવશ્યકતા છે. સંવિભાગની સમજ જાગૃત એકાન્ત એ વિમલ છે, ફૂટ છે, જ્યારે અનેકાન્ત
થાય એ જ મહાવીરના અનેકાન્તને સમજ્યા એ મિત્રી છે–સંધિ છે. તે આ રીતે પણ સમજી બરાબર છે–એ જ આપણા ચરિત્રની ચાવી છે. શકાય છે, કે જે રીતે સાચા માર્ગ પર ચાલવા
અનેકાન્ત આપણા ચિંતનને નિર્દોષ બનાવે છે. માટે કેટલાક આવવા-જવાના સંકેતો બતાવ્યા નિમલ ચિંતનથી નિદેવ ભાષાને વ્યવહાર છે તે સંકેત પ્રમાણે ચાલીને પથિક બરાબર પિતાના જવાના સ્થાન પર પહોંચી શકે છે.
થાય છે. સાપેક્ષ ભાષા વ્યવહારમાં અહિંસા એ જ રીતે સ્વસ્થ ચિંતનના માર્ગ પર ચાલ
પ્રગટ કરે છે. અહિંસક વૃત્તિથી બીનજરૂરી વાને માટે સ્પાદૂવાદ દ્વારા મહાવીરે સપ્તભંગી
સંગ્રહ, કે કેઈનું શેષણ થતું નથી. જીવન રૂપી સાત સંકેતેની રચના કરી છે. તેનું
અપરિગ્રહી બની જાય છે. આ રીતે આત્મ
શુદ્ધિની પ્રક્રિયાને મૂલમંત્ર છે-મહાવીરને અનુસરણ કરવાથી કઈ દુર્ઘટનાને સંભવ રહેતો નથી, તેથી બૌદ્ધિક શેષણનું સમાધાન છે-સ્વાદુવાદ.
તેથી સંસારના એક માત્ર ગુરુ અનેકાન્તમહાવીરના સ્યાદવાદથી ફલિત થાય છે કે વાદને મારા નમસ્કાર છે, જેના વિના લેકને આપણે પોતાના ક્ષેત્રમાં બીજાના માટે પણ કંઈ વ્યવહાર સંભવિત નથી. જેમ કે – સ્થાન રાખીએ. અતિથિના સ્વાગત માટે આપણે જે વિભા રો રવિ દરવાજે હંમેશા ખુલ્લું રાખીએ. આપણે
ववहारो सव्वहा न निव्वडइ । ઘણુંખરૂં બાળપણથી જ કાગળ પર હાંસીયા તf “વોર ળો નમો વળાંતવાયરસ | છેડીને લખતા આવ્યા છીએ, જેથી આપણું લખાણ ઉપર કદી સંશોધન કે સુધારણાની (વીર પરિનિર્વાણમાંથી સાભાર ઉધૃત) અનુકૂળતા રહે. જે આપણે અધૂરું લખ્યું હોય
અંક ૫, વર્ષ ૨.
સ્યાદ્વાદ.
માર્ચ-એપ્રીલ, ૧૯૭૬
For Private And Personal Use Only
