Atmanand Prakash Pustak 044 Ank 09

Author(s): Jain Atmanand Sabha Bhavnagar
Publisher: Jain Atmanand Sabha Bhavnagar

Page 8

૧૭૦.
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ
આચાર્યશ્રીએ દિવાકરજી ઉપર પોતાને અઢી લેકમાં શ્રી વર્ધમાનસ્વામીને વિશિષ્ટ ભકિતરાગ વ્યક્ત કર્યો અને સ્વલઘુતા જણાવી. વિશેષણોથી ઓળખાવવા પૂર્વક પ્રણામ કરી હું સિદ્ધહેમશબ્દાનુશાસનમાં પણ તેમણે “મનુ શ્રી વર્ધમાન પ્રભુની સ્તુતિ કરીશ, એમ જણાવી વિરતં વાવ” એટલે કવિવર્ગમાં સિદ્ધ- ચોથા કલેકમાં દિવાકરજી જણાવે છે કે હું સેન દિવાકરજી સૌથી શ્રેષ્ઠ છે. આથી પણ સમ- આપની સ્તુતિ કરું છું. તેમાં બીજા દેવ ઉપરની જાય છે કે આચાર્ય મહારાજશ્રી હેમચંદ્રસૂરિજી ઈર્ષ્યા કે કીર્તિની લાલસા વગેરેમાંનું કઈ પણ દિવાકરજીની કૃતિઓ તરફ બહુ જ બહુમાન કારણ છે જ નહિ, પણ આપને ગુણ પુરુષો પૂજે ધરાવતા હતા.
છે, માટે મને આપની ઉપર આદરભાવ જાગ્યા પૂજ્ય શ્રી દિવાકરજી મહારાજે બત્રીશ
મી. છે. વગેરે બીના જણાવી છઠ્ઠા લેકમાં કૂવાદ્વાત્રિશિકાઓમાંની કેટલીક દ્વાબ્રિશિકાઓમાં દિની પરિસ્થિતિ જણાવી તેવા વાદીઓને જોઈને ત્રિશલાનંદન કાશ્યપત્રિીય પ્રભુશ્રી મહાવીર
કયા સમજુ માણસ તારા વિષે શિથિલ આદરપરમાત્માની વિવિધ પ્રકારે સ્તુતિ કરેલ હોવાથી
ભાવવાળો થાય ? અર્થાત કેઈ ન થાય. વગેરે પછીના આચાર્યોએ તેમને સ્તતિકાર તરીકે પરવાદી આદિનું સ્વરૂપ જણાવી પંદરમાં પણ જણાવ્યા છે. એમ “શાહ ૪ સ્તુતિઃ ”
લેકમાં જણાવે છે કે – ઈત્યાદિ શ્રી હરિભદ્રસૂરિ, મલયગિરિજી આદિના
| ગતિ ! વચનાથી જાણી શકાય છે. આ બત્રીશી વગેરે अलब्धनिष्ठाः प्रसमिद्धचेतसः। ગ્રંથ ઉપર શાંતિથી વિચાર કરતાં એ પણ ___ तव प्रशिष्याः प्रथयन्ति यद्यशः ।। જાણવાનું મળે છે કે-શ્રી દિવાકરજી મહારાજ
न तावदप्येकसमूहसंहताः। સ્યાદ્વાદદર્શનાદિ સમગ્ર દાર્શનિક તના અપૂર્વ યથાર્થ રહસ્યના જાણનારા, સ્પષ્ટ
प्रकाशयेयुः परवादिपार्थिवाः ॥ १ ॥ વક્તા અને પિતાના યુક્તિસંગત તાર્કિક હે પ્રલે ! અનેકાંતના યથાર્થ સ્વરૂપને વિચારોને નીડરપણે જાહેર કરનારા હતા. તેમજ જાણનારા, ખાસ કારણે અસમુદિત રૂપે વિચરમહાપ્રભાવશાલી પણ હતા. પંચવસ્તુમાં શ્રી નારા આપના શિષ્ય પરવાદીઓની સાથે હરિભદ્રસૂરિ મહારાજે તેમને શ્રુતકેવલી વિશેષણ વાદમાં ઊતરી એકાંત પક્ષનું ખંડન અને અને આપ્યું છે. (તે પાઠ અર્થ સાથે પહેલાં જણા- કાંત તત્વને સ્થાપન કરી જિનશાસનને જે
વે છે ). દિવાકરણની કૃતિઓ તરફ બહુમાન યશ ફેલાવે છે, તે (યશ) એકાંત પક્ષવાળા રાખનારા કેટલાક વિદ્વાને જણાવે છે કે – ઘણુ પરવાદીઓ સમૂહરૂપે એકઠા થઈને પણ
દિવાકરજી મહારાજની આ કૃતિ ઉપલક ફેલાવી શકે નહિ. આ રીતે આ લેકમાં શ્રી દષ્ટિએ જોતાં સ્તુતિરૂપ છતાં પણ બહુ જ ગઢ દિવાકરજી મહારાજે સ્યાદ્વાદના યથાર્થ રહઅર્થને જણાવનારી છે. અને તેમની પાણીમાં સ્યને જાણનારા મહાપુરુષોને પ્રભાવ જણાવવાતેલનાં ટીપાની જેમ સર્વ દર્શનવિચારાનગામિની દ્વારા અનેકાંતદર્શનને પણ અલૈકિક પ્રભાવ અપૂર્વ પ્રતિભાને સાબિત કરનારી છે. જણાવ્યો. આગળ સત્તરમાં લોકમાં જણાવે
છે કે-હે પ્રભો ! જેમ બીજા દર્શનવાળા કે બાવીશ બત્રીશીઓને ટૂંક પરિચય છે માદ્વાદિના શિષ્ય સ્વપક્ષના કદાગ્રહને લઈને
૧. દ્વાવિંશિકા–આ બત્રીશીમાં શરૂઆતમાં પિતાની મરજી પ્રમાણે બેલે છે, તેમ આપના