________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
=
વ્યાધિમીમાંસા
૧૭૫
છએ માનેલું બનાવટી વૈષયિક સુખ ભેગ- જીવને ભય-ત્રાસ-દુખ આપવામાં આવતું નથી વવાને પૂર્વોક્ત પ્રકારે જીની વિરાધના–હિંસા તેમજ કઈ પણ જીવને મારવામાં આવતો નથી અવશ્ય કરવી જ પડે છે. પૌગલિક સુખ અને માટે દિગલિક સુખ ભોગવવામાં જીવને અવશ્ય અહિંસા સાથે રહી શક્તાં જ નથી અથવા તો દુ:ખ આપવું પડે છે કે મારવા પડે છે એ આસકિત અને દયાને મેળ મળી શક્તો નથી. નિયમ નથી. જીવની હિંસા વગર પિગલિક સંસારમાં કઈ પણ જડાસક્ત જીવ બીજા સુખ ભોગવી શકાય છે, પણ આવી માન્યતા જીવોને માર્યા વગર પૈષયિક સુખ ભોગવી ભૂલભરેલી છે. જે કે દેખીતી રીતે તે પૂવીશકતો જ નથી. અને દુખસ્વરૂપ ક્ષણિક સુખ ક્ત વૈષયિક સુખમાં હિંસા જણાતી નથી પરંતુ માટે બીજા જેને દુઃખ આપવું તથા મારવું સૂક્ષમ દષ્ટિથી વિચાર કરીએ તો જીવહિંસા તે વ્યાધિ તથા મૃત્યુનું પિષક છે. જ્યાં સુધી વગર પગલિક સુખ ભેગવી શકાતું નથી, કારણ બીજા જીવોને મારીને સુખ ભેગવવાની, વ્યાધિ કે હિંસા બે પ્રકારની છે. એક તે પિતાના જ મટાડવાની કે જીવવાની ભાવના છે અથવા તે આત્માની અને બીજી પર જીવોની. સારા અનુસુખ-આરોગ્યતા તથા જીવન મેળવવાની શ્રદ્ધા કૂળ આંખના વિષયથી, કાનના, નાકના, જીભછે ત્યાં સુધી કોઈ પણ જીવ આધિ, વ્યાધિ ના અને સ્પર્શની અનુકૂળ વિષયથી આનંદતથા મરણમાંથી મુકાતો નથી. તેમજ વૈદ્ય-રૅક- સુખ અને પ્રતિકૂળ વિષયથી અણગમો-દુઃખ ટરે પણ દવાના ઉપચારથી મુક્ત કરી શકતા મનાય છે તે રાગ-દ્વેષનું પરિણામ છે. અને નથી; માટે વ્યાધિથી મુકાવું હોય, સુખ તે રાગ-દ્વેષ મેહનીય કર્મનું અંગ હેવાથી જોઇતું હોય અને જીવવું હોય તો સાચા જીવને પુષ્કળ કર્મ બાંધવામાં નિમિત્ત બને છે. સુખને સમજીને જડાસકિતથી વિરામ પામી જેને લઈને જીવને અનંતા જન્મ-મરણ કરવા જાઓ અને કેઈ પણ જીવનું છેદન-ભેદન પડે છે, જેથી કરીને જીવને આત્મહિંસા લાગે અને દહન ન કરે તથા દુખ, ત્રાસ, ભય અને છે, કારણ કે વિષયાસક્તિથી જીવ પોતાના મરણથી સુકાઈ જાઓ અને દઢ શ્રદ્ધા રાખો જ આત્માના મરણ વધારે છે અને તે જેટલાં કે કોઈ પણ જીવને દુઃખ આપવાથી સુખ મળી મરણ કરે તેટલાં જીવેને મારવાની તેને હિસા શકતું જ નથી એટલે તમે પણ દુઃખમાંથી લાગે છે. જ્યાં રાગ હોય છે ત્યાં છેષ પણ મુકાઈ જશો. પરિણામે જન્મ-જરા-મરણના સાથે જ રહેલો છે. પ્રતિકૂળ વિષયમાં દ્રષ ભયથી છૂટી જઈને શાશ્વતી સુખશાંતિ હોય છે તે અનુકૂળ વિષયમાં રાગ હોય મેળવી શકશે.
છે. ઇદ્રિના વિષયમાં જેટલે રાગ વધારે વિષયાસકત માનવી અજ્ઞાનતાથી એમ માની તેટલી જ આસક્તિ પણ વધારે જ હોય લે કે સુંદર સ્ત્રી, મકાન, વસ્ત્ર, ઘરેણા આદિ છે અને જેટલી આસક્તિ વધારે હોય છે તેટલી જડાત્મક વસ્તુઓ જોઈને આનંદિત થાવાથી, જ અસતાવેદની તથા મરણનું પ્રમાણ પણ સારાં પુપ આદિની સુગંધીથી પ્રસન્ન થવાથી, વધારે જ હોય છે, કારણ કે પુદ્ગલાનંદી છવ સારું ગાયન સાંભળી ખબ ખુશી થવાથી, પુદ્ગલેને પગ કર્યા વગર સુખ કે કેવળ વસ્તુના સ્પર્શથી આહલાદિત થવાથી અને આનંદ માની શકતો નથી. અને તે પાગલો મધુર આદિ રસથી શાંતિ અનુભવવાથી જીવની એક ઇંદ્રિયથી લઈને પંચેંદ્રિય સુધી તિર્ય. વિરાધના-હિંસા થતી નથી અર્થાત કેઇ પણ ચોના તથા મનુષ્યના દેહરૂપ હોય છે. વૈષ
For Private And Personal Use Only
