________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
વ્યાધિમીમાંસા
પ્રમાણે પાદ્ગલિક સુખના સાધન મેળવી રાખ્યાં હાય છે, તેઓ પોતાને ભૂલી જઇને અત્યંત આસક્તિથી વૈયિક સુખા લાગવે છે અને પોતાને પરમ સુખી માને છે. વૈયિક સુખમાં અંતરાય-વિઘ્ન નાખનારા ધર્મ તથા નીતિના ઉપર તેમને અત્ય ંત તિરસ્કાર હાય છે. ઇચ્છાયુક્ત કે ઇચ્છામુક્ત જેમની પાસે સુખના સાધન હેાતા નથી પણ માત્ર જીવવાના સાધનની સાચી સ'પત્તિ કે મિથ્યા સપત્તિ મેળવવા જીવન વ્યતીત કરી રહ્યા હાય છે તેમને પરમ દુ:ખી અને પોતાને સર્વ પ્રકારે સુખી માની મિથ્યાભિમાનના નશામાં ભાવી વિપત્તિને ભાળતા નથી. પણ જ્યારે આસક્તિભાવના સહેાદર વ્યાધિ આવીને ઊભા રહે છે કે તરત જ પરમ સુખ વિલય પામી જાય છે અને સાદા જીવનમાં જીવનાર માનવી જેટલેા સુખી હોય છે તેનાથી લાખગણું દુઃખ અનુભવે છે; કારણ કે સાધારણ માનવી ભલે વ્યાધિગ્રસ્ત હાય તાયે તેને ઘણા વખત પછી માત સાંભરે છે અને વ્યાધિ મટી જવાની આશાના આશરે સાધારણ ઉપાયેાથી વૈદ્ય-ડાક્ટરોની સહાયતા વગર પણ વ્યાધિથી મુકાઇ જાય છે. તેમ છતાં કદાચ માત તેડવા આવે ત્તા ખુશીથી તેની સાથે જવા તૈયાર થઇ જાય છે; કારણ કે તેને પોતાની ધનસપત્તિના માલીક ખીજા મનશે કે બાગઅગલા આદિ સુખના સાધન મેળવ્યાં છે તે મરી ગયા પછી પાછાં મળવાનાં નથી, એવું કશુંય મનમાં આવતું નથી તેમજ કાંઇ પણ સપત્તિ પાછળ છેાડી જવાને માટે હાતી નથી. એટલે ઘણી જ ખુશીથી મેાતની સાથે વિદાય થઈ જાય છે, પણ પૌલિક સુખનાં સાધન આગ-મંગલા-મેટર આદિ સામગ્રીવાળા માનવી તા મેળવેલા ભાગાને ભાગવવાને માટે માતને નાતરનાર અને સુખ ભાગવવામાં વિશ્ન નાંખ· નાર વ્યાધિને કાઢવા ઘણ્ણા જ આતુર હાય છે,
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૧૭૩
એટલે સારામાં સારા વૈદ્યો ડાકટરીના આશ્રિત બને છે, કારણ કે શ્રીમંતને વ્યાધિ થયા કે તરત જ મેાતના આળા દેખાવા માંડે છે. અને તેને વિચારા જ એવા આવે છે કે મેળવેલા ભાગેાને નિર ંતર ભગવવા ઘણું જીવાય તા ઠીક, કદાચ સુખના સાધન ધન-સ ંપત્તિ નાશ પામી જાય તા પણ સ્વપ્નના ભાગની જેમ અસ`તાષી હાવાથી પાછી ધન-સ*પત્તિ મેળઆવવાની ધૂનમાં મરવું પસંદ કરતા નથી છતાં છેવટે મૃત્યુ આવીને અધાતિના મહાસાગરમાં હડસેલી મૂકે છે.
For Private And Personal Use Only
અનાદિકાળના અજ્ઞાની જીવ નથી સમજતા વ્યાધિને કે નથી સમજતા સુખને, તેમજ નથી સમજતા સંપત્તિને કે નથી સમજતા વિપત્તિને અને મેાહની શિખવણીથી સાચાને જૂઠું અને જૂઠાને સાચું માનીને ભવઅટવીમાં ભમ્યા કરે છે, વ્યાધિ એટલે અસાતાવેદનીના ઉત્ક્રય, અને તે કર્મસ્વરૂપ છે. તેના ક્ષય થયા વગર વ્યાધિ મટી શકતા નથી. ખાક્ષના ઉપચારો અસાતા ક્ષય ન થાય ત્યાંસુધી કામ આવી શકતા નથી અને વૈદ્ય-ડાક્ટરા વ્યાધિ મટાડી શકતા નથી, કારણ કે જે પેાતાના જ વ્યાધિ મટાડી શકે નહિં તે બીજાને કેવી રીતે મટાડી શકે? જેટલા પ્રમાણમાં અસાતા ઉદયમાં આવી હાય તનેા રસ તથા સ્થિતિ ભગવાઇ રહ્યા પછી પોતાની મેળે જ વ્યાધિ મટી જાય છે. દવાઓને વ્યાધિ મટાડવામાં જે નિમિત્ત માનવામાં આવે છે તે લૈકિક દષ્ટિએ વ્યવહાર પૂરતું છે. જો વ્યાધિ મટાડવાની શક્તિ દવામાં હાય તા દિવસે અને મહિનાઓ કેમ વીતી જાય છે, દવા લીધી કે તરત જ કેમ નથી મટી ઋતુ'? અને જો દવાએથી વ્યાધિના સવ થા નાશ થઇ જતા હાય તા પાછા કદીયે વ્યાધિ થવા જોઇએ નહિ, પણુ માનવીને ઘણી વખત વ્યાધિ આવે છે ને જાય છે તેના પ્રત્યક્ષ અનુ
