________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
વ્યાધિમીમાંસા
૧૭૭
ઉત્તરોત્તર તીવ્ર થવાનો હોય છે ત્યારે બીજા વિષયસ્વરૂપ છે. જો કે આત્માને ચારે તરફથી એને ગુણકારી દવા પણ દરદીને કાંઈ પણ ઘેરીને જ્ઞાનાદિ સંપત્તિને લૂંટનારા જ્ઞાનાવરણીય, અસર કરી શકતી નથી અને દરદી વેધન વાંક દર્શનાવરણીય અને અંતરાય છે તે પણ કાઢે છે કે વૈદ્યની દવા લેવાથી મારો રોગ વધી તે બધાય મેહનીય વગર પાંગળા–અશક્ત ગયે અને જ્યારે અસાતા ક્ષય થવાની અણું ?
છે. મેહનીય આત્માને અવળું સમજાવીને ઉપર હોય છે ત્યારે વૈદક શાસ્ત્રથી અજાણ
વિષયાસક્તિરૂપ અટવીમાં દારી ન જાય ત્યાંસુધી માણસે આપેલી સાધારણ વનસ્પતિથી મટી જાય જ્ઞાનાવરણીય આદિની ત્રિપુટી આત્માની સંપત્તિ છે એટલે દરદી એમ કહેતા સંભળાય છે કે ૧ ટી શકતી નથી, માટે માહ આત્માને સુખની જે રેગ વૈદ્ય-ડેકટર મટાડી શકતા નથી
લાલચ આપીને તેની પાસે જવાના વધતે રોગ અમુક ઠાકરડાએ કાંઈક ઝાડના મૂળીયાં
બંધન–છેદનભેદન આદિ કરાવે છે એટલે આપીને ચાર દિવસમાં જ મટાડી દીધો. વસ્તુ
જ્ઞાનાવરણીય આદિ આત્માને અપરાધી ઠરાવીને સ્થિતિ આવી હોવાથી વૈદ્યો કે ડોકટરે દવા
તેની સંપત્તિ લૂંટી લે છે અને વ્યાધિના મર
ણની સજા કરે છે, અને તે સજા આત્માને એથી કેઈને પણ વ્યાધિ મટાડી શક્તા નથી
અનિચ્છાયે પણ ભોગવવી પડે છે. મહિનો તેમજ જીવાડી શકતા પણ નથી, પરંતુ ઉદયમાં
ભરમાવેલ જીવ સુખ-શાંતિ તથા આનંદ આવેલી અસાતા ભગવાઈને ક્ષય થઈ જવા
ભેગવવાને અને જીવવાને બીજા ને આવે છે કે તરત જ ઘણા વખતથી દવા ખાઈને કંટાળેલા અને દવા મૂકી દીધેલા દરદીને પણ
નિર્દયતાપૂર્વક હણવામાં જરાયે સંકેચ રાખતા વ્યાધિ મટી જાય છે.
નથી અને તેમાં જરાયે અપરાધ પણ માનતે જેઓ કર્મવાદનો સિદ્ધાંત સાચી રીતે
નથી, પણ જ્યારે તેની સજારૂપ વ્યાધિ ભગવજાણીને સમજે છે તેઓ વ્યાધિ તથા મરણ
વાને સમય આવે છે ત્યારે અને છેવટે મૃત્યુ માટે દવા આદિ બાહ્ય ઉપચારોને પ્રધાનતા
આવે છે ત્યારે ભગવેલા સુખ કરતાં અનંતી આપતા નથી, પણ વ્યાધિ યા મરણના કારણ
વેદના અનુભવે છે. તે વખતે પણ મે તેને ભૂત કર્મને પ્રધાનતા આપીને તેને નાશ કરવા
સમજાવે છે કે-વ્યાધિ તથા મરણ તારું સુખ પ્રયાસ કરે છે અને નવીન કમની આવકને છિનવી લેવા આવ્યા છે. તારી ધન-સંપત્તિનારોકે છે. અર્થાત વૈષયિક સુખ માટે કરવામાં સુખની સાધનાથી તને છૂટા પાડીને મત લઈ આવતી જીવની વિરાધના-હિંસા ટાળીને જાય છે. આ પ્રમાણે મેહના ભંભેરવાથી જીવ અહિંસક વૃત્તિ આદરે છે, જેથી કરીને વ્યાધિના કોડની સંપત્તિ મેળવી પ્રાપ્ત કરેલાં પૌગલિક ઉત્પાદક કર્મોને સંચય થતો નથી અને સુખના સાધનેને આસક્તિભાવથી ભેગવીને મરણને પણ અંત આવી જાય છે. કર્મવાદી જેટલા પિતાને સુખી માનતો હતો તેનાથી સારી રીતે સમજે છે કે જ્યાં સુધી ભાવવ્યાધિ અનંતગણ દુઃખી મોતની સાથે જતાં પિતાને તથા ભાવમરણું મટતાં નથી ત્યાં સુધી દ્રવ્ય માને છે, માટે જે આત્મા મેહની શિખવણુથી વ્યાધિ તથા દ્રવ્યમરણ અનેક પ્રકારના દવા મુકાય તે જ ભાવવ્યાધિ તથા ભાવમરણને આદિના બાહ્ય ઉપચારો કરવા છતાં પણ નાશ કરીને દ્રવ્યવ્યાધિ તથા દ્રવ્યમરણથી સમૂળગાં નષ્ટ થતાં નથી. ભાવવ્યાધિ એટલે મુક્ત થઈ શકે છે. બાકી તે મેહનું દાસ વિષયાસક્તિ અને ભાવમરણ એટલે જ્ઞાનાદિ બનેલું વિષયાસક્ત જગત ભલે ત્યાગનો પણ ગુણોને નાશ, ભાવવ્યાધિ તથા મરણની વ્યવસ્થા ડોળ કેમ ન કરે તોયે અનંત કાળે પણ વ્યાધિ કરનાર મેહનીય કર્મ છે અને તે કષાય તથા તથા મરણથી છૂટી શકવાનું નથી.
For Private And Personal Use Only
