Atmanand Prakash Pustak 037 Ank 03

Author(s): Jain Atmanand Sabha Bhavnagar
Publisher: Jain Atmanand Sabha Bhavnagar

Page 8

શ્રી શ્રુત જ્ઞાનલેખકઃ શાસનપ્રભાવક શ્રીમદ્ વિજયમહનસૂરીશ્વરજી પ્રશિષ્ય
પં. શ્રી ધર્મવિજયજી ગણિ
[ ગતાંક પૃષ્ઠ ૧૩ થી શરૂ 1 માક્ષના મૂલ કારણભૂત સમ્યગદર્શનની કાલમાં ભવ્ય થાય નહિ, ભવ્ય કોઈ પણ કાલે પ્રાપ્તિ માટે ઉપર જણાવ્યા મુજબ આયુષ્ય કર્મ અભવ્ય થાય નહિં. કડુ મગને જલ-ઈલ્પનાદિ સિવાય જ્ઞાનાવરણીયાદિ સાતે ય કર્મોની સ્થિતિ સામગ્રી મળવા છતાં જેમ તેનામાં કમળતા અંતઃકેડીકેડીસાગરોપમપ્રમાણ થાય તે સાથે આવતી નથી, મગશેલ પાષાણુને પુષ્પરાવર્ત મેઘને બીજી સામગ્રીઓ પણ આ આત્માએ પ્રાપ્ત કર- ગ થવા છતાં તેનામાં અંકુરા ઉત્પન્ન થવાની વાની છે. જેમ કર્મસ્થિતિની લઘુતા એ સમ્યગૃ- રેગ્યતા પ્રાપ્ત થતી નથી તે જ પ્રમાણે અભવ્ય દર્શનગુણની પ્રાપ્તિનું કારણ છે તે જ પ્રમાણે આત્માઓને તીર્થકર ભગવંત સરખી સામગ્રી સંગ્નિપણું, વિશુધ્ધ વેશ્યાને યોગ, પ્રતિસમયે ઉપલબ્ધ થાય તો પણ તેનામાં સમ્યગદર્શનાદિ અનન્તગુણવિશુધ્ધમાન પરિણામ, સાકારપગ- આત્મિક ગુણે પ્રાપ્ત કરવાની ચેગ્યતા આવી અશુભ પરાવર્તમાન પ્રકૃતિએને બન્ધવિરામ, શકતી નથી. ભૂતકાળની અપેક્ષાએ જે અનંત શુભ પરાવર્તમાન પ્રકૃતિઓને બંધપ્રારંભ, જી મોક્ષે ગયા છે, વર્તમાનમાં મહાવિદેહ અશુભ પ્રકૃતિનો દ્રિસ્થાનિક રસબંધ, શુભ પ્રકૃ- ક્ષેત્રમાં જે મોક્ષ માર્ગ ચાલુ છે અને ભવિષ્યમાં તિઓને ચતુઃસ્થાનિક રસબંધ અને તથાભવ્ય જે અનન્ત જ મોક્ષે જશે તે દરેક ભવ્ય જ ત્વદશાનો પારપાક ઇત્યાદિ અનેક કારણ-સામગ્રીઓ જવાના છે, પરંતુ અભવ્યની મુક્તિ થવાની નથી. આ આત્માને ઉપલબ્ધ થાય છે ત્યારે જ આત્મા અહિં એ પણ ધ્યાનમાં રાખવું કે-“ જેટલા સમ્યગદર્શન ગુણને પ્રાપ્ત કરવા માટે યોગ્ય ભવ્ય તે દરેક મુકિતગામી” આ નિયમ ન બને છે.
કરે, પરંતુ જે મોક્ષે જાય તે ભવ્ય જાય” અહિં એક બાબત ખાસ ધ્યાનમાં રાખવાની એવા પ્રકારને નિયમ સમજવો; કારણ કે અવ્યછે કે સર્વ જીની જ્ઞાની ભગવંતની દષ્ટિએ જે વહારરાશિમાં એવા પણ અનંત ભવ્ય જીવે છે અનંત સંખ્યા છે તે અનંત જીવો પૈકી અમુક કે જે ભવ્ય હોવા છતાં આજ સુધી અવ્યવહારછો “અભવ્ય છે અને બાકીના બધા ય રાશિમાંથી વ્યવહારરાશિમાં આવ્યા નથી અને ભવ્ય” છે. જે જીવોમાં મોક્ષ પ્રાપ્ત કરવાની ભાવિ અનંત કાળ વ્યતીત થશે તો પણ અવ્ય. યોગ્યતા છે તે જીવેને “ભવ્ય” કહેવાય છે. વહારરાશિમાંથી વ્યવહારરાશિમાં આવવાના નથી. જેમાં મેક્ષ પ્રાપ્ત કરવાની યોગ્યતા નથી તે ફક્ત નામથી જ ભવ્ય છે અને તે કારણથી જ
જે “અભવ્ય છે. જેમાં વર્તતું ભવ્યત્વ તેવા ભવ્ય જન સમુદાયને શાસ્ત્રકાર મહારાતથા અભવ્યત્વ અમુક વખતે ઉત્પન્ન થાય અને જાઓએ “જાતિભવ્ય” તરીકે ઓળખાવ્યા છે. અમુક વખતે વિનાશ પામે એ પ્રમાણે સમજવાનું નથી, પરંતુ જીવોમાં રહેલું જીવવું જેમ અનાદિ અભવ્યત્વ પણ અનાદિ અનન્ત છે. ભવ્યત્વમાં જતિભવ્યત્વ પરિણામિક ભાવે છે તે પ્રમાણે ભવ્યત્વ, અભવ્યત્વ અનાદિ અનંત છે પરંતુ ભવ્યત્વ અનાદિ સાન્ત ભાગે છે; એ અનાદિ પારણામિક ભાવ છે. અભવ્ય ત્રણ કારણ કે જ્યારે ત્યાં મોક્ષ પ્રાપ્ત કરે છે ત્યારે ભવ્ય
પણાને અંત થાય છે એ હેતુથી જ સિદ્ધાત્માઓને ભવ્ય* જીવત્વ-પરિણામિક ભાવ અનાદિ અનન્ત છે, નેઅભવ્ય કહ્યા છે.