________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
(
છ પંથ દર્શન
લેખક–ચોકસી અખંડિત પૂજાના અનુસંધાનમાંગિ- અજિતનાથ એ કષાયોની જાળ છેદીને રાજ આનંદઘનજી મહારાજ શ્રી રૂષભદેવના બહાર નિકળી ગયા એટલે નર મટી નાથ સ્થાનમાં બીજા તીર્થકર શ્રી અજિતનાથને થાય અને એની જાળમાં આ આત્મા ફસાયે ઉદ્દેશી વિચારમાળામાં આગળ વધે છે. એ એટલે પુરુષ હોવા છતાં પુરુષાતન ક્ષય થવાથી વેળા પોતે જેને સાથે માન્યું છે અને જેના પશુ બને. તેથી જ પ્રશ્ન ઉદ્દભવ્યો કે-હું તે સારુ યોગ્ય આલંબન ગ્રહણ કરીને સાધના પુરુષ ક્યા પ્રકારે કહેવાઉં ? પુરુષાર્થ દેખાડ્યા આરંભી છે એ આલંબન સમાન પિતે કેવી વગર એ દશા કેવી રીતે સંભવે ? અને કારણ રીતે થઈ શકે ? પોતાનામાં એવી કઈ ન્યૂન- તરફ દષ્ટિ પડતાં અંતરનાદ ઊઠે છે. પોતે તાઓ મોજુદ છે અને એને અભાવ બીજા વસ્તસ્વરૂપ પારખવામાં કરેલી ભૂલ જણાય તીર્થપતિમાં કેટલી હદે અને કેવા પ્રમાણમાં છે. એથી ઉશ્ચરાય છે કે – દષ્ટિગોચર થાય છે, એ સર્વ પ્રકારની આંત- ચરમ નયણ કરી મારગ જોવતાં રે, રિક મનોભૂમિમાં તારવણી કરતાં જે મહદુ
સયલ સંસાર; અંતર પ્રથમ નજરે દેખા દે છે તે નિમ્ન જેણે નયણે કરી મારગ જોઈયે રે, શબ્દમાં આલેખે છે.
નયણ છે દિવ્ય વિચાર. જે હે જિયા રે, તેને હું જીતીયો રે ચામડાના ચક્ષુ યાને બાહ્ય દષ્ટિદ્વારા સૌ
પુરુષ કિયું મુજ નામ? કેઈને તેલ કરવામાં સંસારની ભૂલભૂલામણી અથોત સંસાર પરિભ્રમણના મુખ્ય સખત થાપ ખવડાવી, આંતરિક દષ્ટિ યાને કારણુરૂપ-જેમ ફળ-ફૂલ-પાનથી લચી પડેલાં જેને ઉલેખ “દિવ્યચક્ષુ' તરિકે કરાય છે એ વિશાળ વૃક્ષને સર્વ પ્રકારનું પોષણ ભૂગર્ભમાં વિ- વગર ચૌદ રાજલોકમાં સમાયેલી પદાર્થ સૃષ્ટિને સ્તરેલા મૂળીયાદ્વારા પ્રાપ્ત થાય છે તેમ-કષાય- સાચે ખ્યાલ ન આવી શકો. વરતને વસ્તુજ છે, એની આંટીઘૂંટીમાં અટવાનાર આત્મા– સ્વરૂપે ન જોઈ શકશે. કેવલ બાહ્ય દેખાવાથી એનાથી પરાજય પામનાર જીવ-ચોરાશી લક્ષ ઉપરછલા આડંબરોથી-થોડા પુસ્તકીયા નિરૂપ આ વિશાળ ભવસાગરમાં એવી રીતે જ્ઞાનના ઘમંડથી–તણાયે એટલું જ નહિં પણ ઉછાળે ચઢે છે કે પછી એ હિલેાળાની વિવિ- એના ઝેળે ચઢી કંઈ કંઈ વાતે ઢંગધડા ધરંગી અથડામણમાં સ્થિરતાનું બિંદુ એકદમ વિનાની લવી નાંખી ! કષાયજનિત નિશામાં પ્રાપ્ત કરી શકતો જ નથી. એ બધાના કારણમાં એ પાછળ કેટલી સચ્ચાઈ છે, અથવા તો પેલા કષાયો જ ભાગ ભજવતાં હોય છે. એમાં રહસ્યની રેખાને અંશ સરખો છે કે
For Private And Personal Use Only
