Atmanand Prakash Pustak 032 Ank 03

Author(s): Jain Atmanand Sabha Bhavnagar
Publisher: Jain Atmanand Sabha Bhavnagar

Page 9

*
-
- •o
૧
આ
સત્ય જ્ઞાનનું રહસ્ય.
+++
++++++++
++++
( જીવનનું પરમ ધ્યેય.)
[ ગતાંક પૃષ્ટ ૩૭ થી શરૂ. ] આત્માની નિર્વાણ દિશાનો પ્રશ્ન સૌથી મહત્ત્વનું હોવાથી તે સંબંધી આપણે હવે વિચાર કરીએ. આત્માને નિર્વાણની પ્રાપ્તિ મૃત્યુ બાદ જ થતી હોય તો આ લોકમાં આત્માને સત્ય સુખ ન હોઈ શકે એ સ્પષ્ટ છે. મૃત્યુ બાદ મુક્તિ એટલે મૃત્યુ બાદ સુખ એ સહજ સમજી શકાય છે. આથી જીવનમુક્તિ-વર્તમાન જીવનમાં મુક્તિને સિદ્ધાંત એક આવશ્યક પૂર્તિરૂપ થઈ પડે છે. અર્થાત્ જીવનમુક્ત સ્થિતિ અને નિર્વાણએ પરમ સુખદાઈ પ્રાપ્ય ધ્યેય છે. આ બન્ને દયેની સિદિધ એ મનુષ્ય માત્રનું સર્વોચ્ચ કર્તવ્ય છે.
નિર્વાણના સ્વરૂપ સંબંધી સવિસ્તાર વિવેચન નિર્વાણ વિષયક ખાસ પ્રકરણ ( પ્રકરણ પાંચમા ) માં કરવામાં આવ્યું છે. અત્રે માત્ર એટલું જ જણાવવું આવશ્યક છે કે, સંપૂર્ણ સ્વાતંત્ર્ય એ ખરાં સુખનું મૂળ છે; સંપૂર્ણ સ્વાતંત્ર્ય વિના સુખનું સત્વ મળી શકે નહિ. આથી સંપૂર્ણ સ્વાતંત્ર્યમાં અંતરાય રૂપ સર્વ. વસ્તુઓને સ્વાતંત્ર્ય ઈચ્છક સંપૂર્ણ વિનાશ કરવો જોઈએ. સ્વાતંત્ર્યની પ્રાપ્તિમાં બાધા રૂપ વસ્તુઓનો નાશ કર્યા વિના સંપૂર્ણ સ્વાતંત્ર્ય શક્ય નથી. અને સંપૂર્ણ સ્વાતંત્ર્ય વિના પરમ સુખની પ્રાપ્તિ પણ અશક્ય જ છે. તાત્પર્ય એ કે પરમ સુખના વાંચ્છકે પ્રભુત્વ સિદધ કરવું જોઈએ; પ્રભુત્વમાં જ સંપૂર્ણ સ્વાતંત્ર્ય અને ખરૂં સુખ છે. મનુષ્ય સંપૂર્ણ સુખ મેળવવું હોય તે પ્રભુત્વ મેળવવું. પ્રભુત્વ એટલે સર્વજ્ઞતા અને સર્વ શક્તિમાનતા પ્રભુત્વ એટલે પરમ સુખ અને સંપૂર્ણ સ્વાતંત્ર્ય.
પ્રભુત્વ પ્રાપ્ત કરવાની–સ્વયમેવ પ્રભુ થવાની મહત્વાકાંક્ષા રાખવી એ કેઈને કદાચ પ્રભુની નિંદા કે ઉન્માદ રૂપ લાગશે, પણ વસ્તુતઃ એવું કશું નથી. પ્રભુત્વની સિદિધ એ સર્વથા સંભાવ્ય હોવાથી પ્રભુત્વ પ્રાપ્ત