________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
સ્વાધ્યાય.
(૨)
( ગતાંક પૃષ્ટ ૨૬ થી રાફ. )
સામાયિક મારફતે સ્વાધ્યાયમાં કેવી પ્રગતિ કરી શકાય છે તે આપણે જોઇ ગયા; છતાં અક્સાસની વાત એટલી જ છે કે આપણા શ્રાધ્ધજીવનમાં સામાયિક સ્થાન જો કે છે ખરૂં છતાં એના ગૌરવ માટે શૂન્ય જેવુ જ ! પુન્ય શ્રાવક કે જેમનું સામાયિક પરમાત્મા શ્રી મહાવીર દેવે વખાણ્યું. તેના જેવા સામાયિકની તે શી વાત. કરવી ? પણુ સામાન્ય દોષોથી રહિત અને સ્વાધ્યાયપેાષક સામાયિક પણુ આજે કયાં જણાય છે? એની ઉણપથી જ આપણે ક્રિયાઓને વળગી રહ્યાં છતાં એમાં રહેલા રહસ્યથી વંચિત છીએ. ઘણીએ બાબતમાં આપણે જરામાત્ર સમજણ દાખવ્યા વિના કે અર્થના ઉંડાણમાં અવગાહન કર્યાં વગર અચરે અચરે, રામ, જેવું કર્યાં જઇએ છીએ.
જ્ઞાન વિઠ્ઠણી ક્રિયાના મૂલ્ય કેટલા અકાય એના સાક્ષાત શ્રી મહાવીરપ્રભુ પચમીના ચૈત્યવદનમાં બતાવે છે—
આ રહ્યા તે શબ્દો—“જ્ઞાન વિના ક્રિયા કહી કાશકુસુમ ઉપમાન”
આપણા શ્રાવક ગણુમાં જો ખારિકાઈથી અવલેાકન કરીશું તે જણાશે કે ધર્મ સંબંધી જ્ઞાનમાં ચંચુપાત કરનાર વર્ગ આંગળીના ટેરવે ગણાય તેટલેાજ! એમાં વળી સ્થાનક–ચરિત્ર કે વાર્તા આદિના જાણકારાને ખાદ મૂકી નવતત્ત્વ, કર્મગ્રંથ કે જીવવચાર સ`ખ`ધી અભ્યાસ માટેના આંક જોશું ત ઝુઝ જણાશે, નય, સમલ’ગી કે ષટદ્રવ્યમાં ઠીક ઠીક પ્રમાણમાં જ્ઞાતા તેા એથી પણ અલ્પ. સ્વાધ્યાય જેવા આવશ્યક કાર્ય માટે આ આપણુ ભંડોળ ! જો કે સામાયિકમાં કેટલાક પ્રકાર છે, અને એ ઘેડી સુધી સમભાવ દશામાં રહેનાર પણ એ કર્યાંના આનંદ મેળવી શકે છે, છતાં સાથે એટલું વીસરવું નથી જોઇતું કે એ સમભાવ, સમતા કે એકાગ્ર ધ્યાન પ્રાપ્ત કરવામાં જ્ઞાન કેવા ભાગ ભજવે છે.
આજે તા તિથિ દિને પૌષધ કરનારામાંના ઘણા દેવવંદનાદિ ક્રિયામાંથી બચતા કાળને કેવળ નિદ્રાસેવનમાં અથવા તે નકામી ચર્ચામાં ગાળે છે. કેટલાક સામાયિક કરવાના નિયમમાં પ્રતિક્રમણ કરી સાષ પકડે છે. કેટલીક વાર તે રાજ સવાર-સાંજ પરિક્રમણ કરનાર પણ પાતે જે આવશ્યક ઉભય ટંક કરે છે એમાં શું લાવ સમાયેલા છે તે જાણુતા સરખા નથી. તત્ત્વનું જ્ઞાન પ્રાપ્ત
For Private And Personal Use Only
