________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૫૮
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ. કરવું એ મનુષ્યને સર્વોચ્ચ આદર્શ છે. પ્રભુત્વ એટલે વેદાંતની માન્યતા અનુસાર સરિચદાનંદમય સ્થિતિ પ્રભુત્વ એટલે અમર જીવન, સર્વજ્ઞતા અને પરમ સુખમય સ્થિતિ. પ્રભુત્વથી પર બીજે કઈ પણ આદર્શ સંપૂર્ણ સુખ દાયી ન હોવાથી આત્માના પરમ શ્રેય માટે તે ઈષ્ટ નથી.
મનુષ્ય જાતિ પ્રભુત્વની પરિસિમાએ પહોંચે એ ધર્મને પ્રધાન ઉદ્દેશ છે. મનુષ્યની ધર્મવૃત્તિ સત્ય સુખની તીવ્ર ઈચ્છાથી પરિણમે છે. આથી દરેક વિચારશીલ મનુષ્ય સુખના ઉત્કટ ભાવથી ધર્મવૃત્તિનું અવલંબન કરે છે. શારીરિક વ્યાધિમાં કુશળ વૈદની ચિકિત્સા ઉપકારક થઈ પડે છે, પણ એ કઈ પ્રવીણ વૈદ્ય-ચિકિત્સક હોતું નથી કે જેની ચિકિત્સા અને ગોપચારથી મનુષ્યનાં માનસિક દુઃખ અને વ્યાધિનું યથાર્થ નિવારણ થઈ શકે. કઈ પણ
ઓષધથી માનસિક દુઃખનું પરિશમન નથી થતું. માનસિક દુઃખનું શમન ફક્ત જ્ઞાની પુરુષોના ઉપદેશ રૂપી અમૃતપાનથી જ થાય છે, આથી જ મનુષ્ય દુઃખદ અવસ્થામાં જ્ઞાની મહાત્માઓના પરમ બેધને આશ્રય લે છે. કઈને કઈ રીતે જ્ઞાનીઓનું શરણુ લેવામાં તેને આત્મા દુઃખથી મુક્ત થઈ સુખને અનુભવ કરે છે. જ્ઞાનીઓએ જીવનને માટે વિહિત કરેલા નિયમો એવા કલ્યાણકારી છે કે એ નિયમોના યથાર્થ પાલનથી આત્માનું કલ્યાણ થઈ જાય છે. જ્ઞાનીઓની આજ્ઞાના વિવેકપૂર્વક પાલનથી પ્રભુત્વ (સચ્ચિદાનંદમય સ્થિતિ) પ્રાપ્ત થાય છે. સદ્ધર્મ આ રીતે આત્માને પ્રભુત્વ આપનારૂં પરમ સાધન છે. ધર્મની આ પ્રબળ શક્તિને કારણે તેના નિયમનો અનાદિ કાળથી સ્વીકાર થતો આવ્યો છે.
જે ધર્મનાં પાલનથી તેના અનુયાયીઓને વધારેમાં વધારે સુખ મળી શકે છે તેજ ધર્મને શ્રેષ્ઠ ધર્મ કહી શકાય. આથી જે ધર્મનો ઉદ્દેશ મનુષ્ય જાતિનું પ્રભુત્વની સર્વોચ્ચ કક્ષાએ લઈ જવાનું ન હોય તે ધર્મમાં ઉત્કૃષ્ટતા સંભવી શકે નહિ. એવો ધર્મ બુદ્ધિશાલી મનુની કસોટીમાં જરૂર નિષ્ફળ જાય છે. ખરી પ્રાણશક્તિને અભાવે આવા ધમેને વિનાશજ સરજાયેલો છે એ નિઃસંશય છે.
કુદરતના મહાન સ ઉપર નિર્ભર રહેલ સદ્ધમજ ચિરકાળ સુધી ટકી શકે છે. પૂર્વકાલીન સાષિ મહાત્માઓએ પ્રકૃતિનાં ગઢ અને મહાન સત્યેની ઝાંખી કરી એ સત્યને અનુરૂપ જગતુને ધર્મદીક્ષા આપી. દયાન અને નિશ્ચયથી મેળવેલું તેમનું જ્ઞાન હાલનાં પુસ્તકીયાં જ્ઞાન કરતાં ઘણું જ
For Private And Personal Use Only
