Atmanand Prakash Pustak 031 Ank 08

Author(s): Jain Atmanand Sabha Bhavnagar
Publisher: Jain Atmanand Sabha Bhavnagar

Page 7

અમારી પૂર્વદેશની યાત્રા
પુરાતત્વવિત આ બાજુ લક્ષ્ય આપે તો પૂર્વ દેશના જૈનધર્મના ઇતિહાસનું એક ગૌરવવંતુ સુવણું પાનું મળી જાય તેમ છે. આ બધું જોતાં જૈન ધર્મના ગૌરવનું સ્થાન જેતા આચાર્યો, તીર્થકરે અને ગણધરના પાદસ્પર્શથી પૂનિત ભૂમિની ફરસના કરતા લાંબા લાંબા વિહાર કરતા અધ્યારુ-વિનીતાનગરી આવ્યા.
અયોધ્યા–બહુ જ પ્રાચીન નગરી છે. વર્તમાન ચોવીસીનું પ્રથમ નંબરનું શહેર છે. દેવાધિદેવ આદિનાથ પ્રભુના પ્રથમ રાજ્યાભિષેક રામયે ઇન્દ્રની આજ્ઞાથી કુબેરે આ નગરીની રચના કરી હતી, તેમ જ યુગલિકોનો વિનય જોઈ–તેમની વિનીતતા જોઇ નગરીનું નામ વિનીતા રાખ્યું હતું તેમજ પ્રથમ ચક્રવર્તી ભરત મહારાજાની આ પાટનગરી હતી. અહીં પાંચ તીર્થકરોનાં ૧૯ કલ્યાણક થયાં છે. આદિનાથ પ્રભુનાં વન, જન્મ અને દીક્ષા તેમજ ૨જા, ૪ થા, મા, ૧૪ મા, આ ચાર તીર્થકરનાં ચ્યવન, જન્મ, દીક્ષા અને કેવળજ્ઞાન આ પ્રમાણે કુલ ૧૯ કલ્યાણક થયાં છે. સ્થાન બહુ જ પવિત્ર, પ્રાચીન અને સુંદર છે. મહાસત્યવાદી રાજા હરિચંદ્ર પણ અહીં જ થયા છે. તેમને કુંડ પણ વિદ્યમાન છે. ભગવાન રામચંદ્રજી પણ અહીં જ થયા છે. મહા સતી સીતાજીની પણું શુદ્ધિ-પરીક્ષા આ નગરી બહાર જ થયેલી અને અગ્નિ જળરૂપ બની ગયો હતો. જેનેનું આ મહાન તીર્થ છે તેમ અજેનેનું-જૈનેતરનું પણ મહાન તીર્થ મનાય છે. આજે તે એ પુરાણી ભવ્ય નગરી દદન પદન થઈ ગયેલ છે. અહીં......... ........ માં સુંદર વિશાલ વેતાંબર ધર્મશાળા અને શ્વેતાંબર મંદિર છે. . મંદિરમાં પાંચે પ્રભુનાં કલ્યાણક સૂચવનારી દેરીઓ છે. વચમાં અજિતનાથ પ્રભુનું સુંદર સમવસરણ મંદિર છે. તેમાં અજિતનાથ પ્રભુની કેવલજ્ઞાન પાદુકા વચમાં છે. બાજુમાં અભિનંદન પ્રભુ આદિની પ્રાચીન મૂર્તિઓ છે. મૂર્તિની રચનામાં બૌદ્ધ સ્થાપત્ય સ્પષ્ટ અસર દેખાય છે, પરંતુ જિનેશ્વર પ્રભુની જ મૂર્તિ છે એ ચોક્કસ છે. બીજી બાજુમાં અનંતનાથ પ્રભુની પાદુકા છે. નીચે સમવસરણ મંદિરની સામે મંદિર છે, તેમાં મૂળનાયક શ્રી અજિતનાથ પ્રભુ છે. જમણી બાજુ આદિનાથ પ્રભુ અને ડાબી બાજુ શ્રી મહાવીરપ્રભુની મૂર્તિ છે. મંદિરમાં પ્રવેશ કરતાં જમણું બાજુએ પાંચ પ્રભુના વન ક૯યાણકની પાદુકાઓવાળી એક દેરી છે. સામે ચાર પ્રભુના ગણધરની પાદુકા છે. સમવસરણ મંદિરમાં પ્રવેશ કરતાં એટલે મૂળ પ્રવેશદ્વારમાં જતાં પાંચ પ્રભુના જન્મકલ્યાણકની પાદુકા છે અને ડાબી બાજુ ચાર પ્રભુના દીક્ષાકલ્યાણકની પાદુકા છે-દેરી છે. હવે ઉપર સમવસરણ મંદિરમાં પગથીયાં ચઢીને જવાય છે તેમાં પ્રથમ જમણી બાજુ અનંતનાથ પ્રભુના કેવલ કલ્યાણકની પાદુકા-દેરી હતી પરંતુ ત્યાં વેદી તૂટી જવાથી સમવસરણ મંદિરમાં પાદુકા પધરાવેલ છે. તેની સામે શ્રી સુમતિનાથ પ્રભુની કેવલ કલ્યાણક દેરીમાં પાદુકા છે. ડાબી બાજુ શ્રી ઋષભદેવ પ્રભુની દીક્ષા કલ્યાબુકની દેરીમાં ૫ દુકા છે અને સામી બાજુ અભિનંદન પ્રભુની કેવલ કલ્યાણક પાદુકા દેરીમાં છે. મંદિર સુંદર અને પ્રાચીન છે. મંદિર બહુ જ :ણું થઈ ગયેલ છે. ચોતરફ નમી ગયું છે અને તરાડો પડી ગઈ છે. દરવાજા પણ તુટી ગયા જેવા જ છે. લગભગ દશેક હજારનો ખર્ચ થતાં કામ સારૂ થઈ જાય તેવું છે. આ વર્ષે જીર્ણોદ્ધારનું કામ શરૂ