________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
આત્મચિંતન. -
આત્મચિંતન.
એકાંત રથળમાં બેસી બેઘધ શાંતિથી વિચાર કરતાં જ્ઞાની મહાત્માઓએ આ સંસારની જે અસારતા ઉપદેશેલી છે તે અવશ્ય સાચી લાગે છે. તરત જ મનમાં થઈ આવે છે કે હવેથી માત્ર આત્મ કલ્યાણકર બાબતમાં જ રકત રહું, સંસારવૃદ્ધિકર કામમાં મુદ્દલ હાથ ન નાખું; પણ આ ભાવનાનું આયુખ્ય ઘણું થોડું જ હોય છે! જયાં કેઈને પ્રવેશ થયો કિંવા કેઈ સંસાર સંબંધી પ્રશ્ન ખડો થયા કે આત્મવિચારણા બાજુ પર હડસેલાય છે.
તો પછી સહજ પ્રશ્ન ઉદભવશે કે આત્મજાગૃતિ વહેતી રાખવા શું ઉપાયે કારગત કરવા?
સંસાર ત્યજી દઈ સાચું ત્યાગી જીવન ગાળવું એ એક જુદે જ પ્રશ્ન છે. અહીં તે દિવસની સાઠ ઘધમાંથી બે ઘડી માંડ કહા આત્મા સંબંધે વિચારણા કરવાની વાત છે. આ વેળા એક આંગ્લ કવિની નિમ્ન લીંટીઓ યાદ આવે છે. –Lives of the great men all remind us, We can make our lives sublime. અર્થાત્ મ્હોટા પુરૂષોના જીવન વિચારવા અને આપણું જીવનને એ રસ્તે દોરવા સતત ઉદ્યમશીલ રહેવું એ એને ભાવ છે. માનનો ચેન રાતઃ સ ખ્યા: એ વાકયને આપણું ઘરનું જ છે. બૃહત્ શાન્તિમાં કયાં આપણે નથી એને ઉચ્ચાર કરતાં ?
તાત્પર્ય એટલું જ કે અધ્યાત્મ માર્ગે વિહરવાની પ્રબળ ઈચ્છા ઉદ્ભવતી હાય તે માત્ર “આ બેઠું છે તે બેઠું છે.” એવી અલ્પકાલીન ચિંતવના કરવી અને થોડા સમય બાદ “એ છીણીને એ હડ” એટલે કે પુનઃ વ્યવસાયમાં લીન થવા કરતાં ભલેને અલ્પકાળ માટે નિવૃત્તિ હય, પણ એ પળ દરમીયાન એકાદા મહાત્માનું ચરિત્ર વિચારવું અને એમાંથી કંઈ ને કંઈ એવું શિક્ષણ ગ્રહણ કરી લેવું કે જે આપણે જીવનપંથ ઉજાળવા કામ આવે જેમ દીવાદાં વહાણને ખરાબે ચઢતાં બચાવે છે તેમ મહાપુરૂષોના જીવનસંસારની આંટીઘૂંટીથી ભરેલા ખરાબાઓથી અનુસરનાર આત્માઓનું રક્ષણ કરે છે; ને જીવન કેવા ચીલા પર લઈ જવું તેનો નિર્દેશ કરી દેખાડે છે. અધ્યાત્મ વિષયમાં પ્રવેશવા સારૂ જીવનચરિત્રનું વાંચન એ પ્રાથમિક ભૂમિકા રૂપ છે.
જૈનશાસનમાં ઘણા પ્રભાવિક પુરૂ થઈ ગયાં છે. ભરતેશ્વર બાહુબળિવૃત્તિમાં એમાંના ઘણાખરાના આલેખન છે. એ માંહેલા પુરૂષ પાત્ર લઈએ તા તે બધાને નિમ્નલિખિત ત્રણ વિભાગમાં વહેંચી શકાય.
For Private And Personal Use Only
