________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૧૪૦
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ. મનને નિરાકુળ રાખવાની ઘણુ જ જરૂર છે. પ્રયત્નથી મનની પ્રસન્નતા જાળવી શકાશે અને નિજ હદય કમળ ખીલવાથી અપૂર્વ સુવાસ સાથે શાન્તિ અનુભવી શકાશે. આધિ વ્યાધિ અને ઉપાધિથી જીવ આકુળ વ્યાકુળ બને છે. મનને રોગ-ચિન્તા એ આધિ, શરીરને રેગ–ક્ષયાદિક વ્યાધિ અને જેનાથી એ આધિ વ્યાધિ પેદા થાય છે, તે રાગદ્વેષ મમવાદિક કર્મ એ ઉપાધિ. એ ત્રણે દેને જીત વાની કુંવરી જાણવી જોઈએ. ઘણે ભાગે અનુભવી શકાશે કે જેને રાગદ્વેષ મમવાદિક ઓછાં હો અને ઈન્દ્રિયો ઉપર કાબુ હશે તેનું શરીર સારૂં નિગી હવા સાથે મન પણ પ્રસન્ન નિરાકુળ બન્યું રહેવાથી તે શાન્ત રસને સ્વાદ મેળવી શકે છે. પરંતુ જેનામાં રાગ દ્વેષ મમત્વાદિક વિકાર વધારે હશે, ઈન્દ્રિયે મેકળી હોવાથી ગમે તે વિષય તરફ વેચ્છાથી કરી શકતી હશે તેનું શરીર વિવિધ વ્યાધિને ભેગ થઈ પડવા ઉપરાંત મન પણ ખેદ-કંટાળાથી ભરેલું અને આકુળતાવાળું બન્યું રહેવાથી ખરી શાન્તિથી તે બનશીબજ રહે છે. યથાર્થ જ્ઞાનવડે જીવ હિતાહિત સમજી શકે છે. જેમ ઝેર-વિષ ભક્ષણથી જીવિતને અંત થાય છે ખરે, પણ તેજ વિષને ઔષધિ વડે મારવાથી તે રસાયણરૂપ બની જીવિતનું રક્ષણ કરે છે, તેમ માઠા-અપ્રશસ્ત રાગાદિકનું સેવન કરવાથી એટલે અનિત્ય અશુચિ અને જડ એવા દેહાદિક પદાર્થો ઉપર મિથ્યા મમત્વાદિક ધારણ કરવાથી આત્માનું બગડે છે, પરંતુ શાશ્વત અને પવિત્ર એવી આત્મ તિ જેમને પ્રગટ થઈ છે એવા અરિહંત સિદ્વાદિક પરમાત્મ દશાને પ્રાપ્ત થએલા પરમ પુરૂષને ગુરૂકૃપાથી યથાર્થ ઓળખી, તેનામાં અનન્ય શ્રદ્ધા–પ્રેમ જાગૃત કરી તેનું એકાગ્રપણે ધ્યાન-ચિન્તવન કરવાથી આત્માનું શ્રેય અવશ્ય સધાય છે. અન્ય ચિંતા જાળને ટાળી પરમાત્મતિને તન્મયપણે ધ્યાનાર પોતે જ જ્યોતિરૂપ થાય છે. પ્રથમ પ્રશસ્ત રાગાદિકવડે અપ્રશસ્ત રાગાદિક ટાળી શકાય છે, પછી મરૂદેવી માતા તથા ગૌતમસ્વામીની પેઠે પરમતિનું જ તન્મયપણે ચિન્તવન કરતાં તત્કાળ પ્રશસ્ત રાગાદિકને પણ સહેજે અંત થઈ શકે છે. મનને સ્થિર શાન્ત નિરાકુળ કરવાથી જ નિજ શ્રેય સધાય છે.
ઈતિશમ. લેર મુનિ મહારાજ શ્રી કપૂરવિજયજી મહારાજ.
આપણી ઉન્નતિને સરલ-સુગમ માર્ગ.
સંયમ અથવા આત્મનિગ્રહવડે આપણું ઉન્નતિને માર્ગ સરલ-સુગમ બનશે. સંયમ એટલે નિજ ઇન્દ્રિયને નિગ્રહ. સંયમ એટલે કોધાદિક કષાયને નિગ્રહ. સંયમ
For Private And Personal Use Only
