________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
ચૈત્ય પરિપાટી.
ચૈત્ય પરિપાટી 1
(ાન તીર્થમાં સ્તવન.)
પ્રા ચીન કાળમાં જેનધર્મ અને જૈનપ્રજા ભારતવર્ષના દરેક પ્રદેશમાં
વાં ઘણું પ્રાધાન્ય ભોગવતી હતી. કર્નલ ટંડના કથન પ્રમાણે હિંદુસ્થા
C. Sનનાં પ્રાયઃ દરેક શહેર જેન વ્યવહારીઓ-શ્રેષ્ટિઓથી શોભતા હતા. પૂર્વમાં બંગાલ અને ઓરીસાથી માંડી પશ્ચિમમાં ઠેઠ સમુદ્રના કાંઠા સુધી અને ઉત્તરમાં હિમાલયથી લઈ દક્ષિણમાં છેક કન્યાકુમારી પર્યંતના દરેક દેશ અને સુંદર સ્થાને જૈન તીર્થો અને જૈન મંદિરોથી અલંકૃત થયેલાં હતાં. જેનપ્રજાએ પતાના તીર્થસ્થળ બનાવવામાં અને જિનમંદિરો બંધાવવામાં જેટલું અગણિત દ્રવ્ય ખચ્યું છે, તેટલું બીજી કઈ પ્રજાએ ખસ્યું હોય તેમ હિંદુસ્થાનના ઈતિહાસમાં જણાતું નથી. જેવા આદર્શ સ્થાન ધનાઢ્ય અને ધર્મપ્રિય જૈન ગ્રહ કરાવી ગયા છે, તેવા મોટા મોટા રાજાઓ પણ નથી કરાવી શક્યા એમ કહેવામાં આવે તો અતિશયોક્તિ જેવું નથી. ભારતવર્ષની શિરપકલાને ઉન્નત કરવામાં જેન શિલ્પીઓ અગ્રસ્થાન ભોગવે છે, એમ વિદેશી શિલ્પાએ અનેક સ્થળે જણાવ્યું છે. આબુના જગપ્રસિદ્ધ જૈન દેવાલયોના કોતરકામનું અને સુંદર સ્થાપત્યનું સાય કરી શકે એવું એક પણ બીજું મંદિર કે મકાન હિંદુસ્થાનમાં નથી. જ્યારે આ એક નાનકડું અને તે પણ મૂળ રૂપથી ભ્રષ્ટ થયેલું, મંદિર જગન્ના શિલ્પીઓને આટલું બધું આશ્ચર્ય ઉપજાવે છે અને આલ્હાદ ઉત્પન્ન કરે છે ત્યારે ગુર્જર પતિ પરમહંત મહારાજ કુમારપાળના વખતના કુમારવિહાર, ત્રિભુવનવિહાર અને શકુનિકાવિહાર આદિ મહાન મંદિરે કેટલાં બધાં ઉત્કૃષ્ટ અને રમણીય હશે તેની કલ્પના પણ થવી કઠિન છે. જેનગ્રંથોમાં વર્ણવેલી એ મંદિરોની મહત્તા અને ભવ્યતાને ખ્યાલ કરતાં તો આબૂના મંદિરે તેમની આગળ સામાન્ય જ પ્રતિભાસે છે. આવા મહાન અને અપૂર્વ મંદિરે તે વખતે હજારોની સંખ્યામાં વિદ્યમાન હોવાના પુરાવાઓ જેન ગ્રંથો અને પુરાણું ખંડેરે આપણને પૂરા પાડે છે. અજ્ઞાત મુસલમાનેએ પિતાના મૂખાઈ ભરેલા વિચારો અને કર અત્યાચારોથી અંધ થઈ ભારતના ભૂષણરૂપ આ મંદિરને સર્વથી પ્રથમ નષ્ટ કરી નામશેષ બનાવ્યા છે.
જે પાટણ, ખંભાત અને ભરૂચ આદિ નગરમાં કરોડ રૂપિયાની લાગતના
For Private And Personal Use Only
