________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
ક્રમ મિમાંસા,
૧૩
હમારી ભલામણુ છે કે તમેા જરૂર એકવાર આ યુક્તિ તમારા પોતાના સમધમાં અજમાવી જુએ. તમને અવશ્ય પ્રતીતિ થશે કે “ વિચાર ચારિત્રનુ નિયામક છે. ” ઘણા મનુષ્યાએ પાતાના દુષણેા આ ચુક્તિનું અવલંબન લઈ નિવાર્યો છે. અને જ્ઞાનીજના તરફથી સર્વ મનુષ્યેા પ્રત્યે એજ સલાહ અનતયુગેાથી અપાતી ચાલી આવે છે. કેમકે તે અનુભવથી જાણે છે કે અત્યારના દુષણા એ ગતકાળના વિચારના પરિપાકરૂપે છે અને વર્તમાન વિચારથી તેમાં મરજી પડે તેવા ફેરફાર થઇ શકવા ચાગ્ય છે. જેમ એક શસ્ર સામે બીજી પ્રમળ શસ્ત્ર અથડાવવાથી પ્રથમનુ શસ્ત્ર નાશ પામે છે, તેજ પ્રમાણે પૂર્વના બંધાયેલા વિચારોથી જે અયેાગ્ય મને પરિણામરૂપી કર્મ તમારા હૃદય-દેશમાં વસેલું હાય છે તેને હાંકી કાઢવા માટે તેનાથી વિરોધી પ્રબળ મનાપરિણામને તેની સામે પ્રેરી તેના વિનાશ કરી શકાય છે, એ તદ્દન ખુટ્ટી અને સથી સમજી શકાય તેવી વાત છે, છતાં કેટલા થાડા મનુનુષ્યાને એ સાદા પરતુ અમેઘ નિયમમાં વિશ્વાસ છે. જૈન શાસ્ત્રકારોએ કના સંક્રમણુ સંબંધી જે ઉલ્લેખ કર્યો છે, તે આ મહાન નિયમને ઉદ્દેશીનેજ કર્યો છે. તેઓ જાણતા હતા કે એક અનિષ્ટ ચારિત્રઅંશને અમુક ભાવના કે વિચારા દ્વારા પલટાવી તેને ધાર્યા મુજબ બનાવી શકાય છે. પરતુ આજે આપણે એ કર્માંના ભેદ અને ભંગજાળ મુખપાઠ કરી કડકડાટ ખેલી જઇએ છીએ, છતાં તેને આપણા પોતાના ચારિત્ર દુષણ ઉપયોગ કરવાનુ કાઈ વાર ભાગ્યેજ વિચારીએ છીએ. કગ્રંથમાં અને અન્ય તેવાજ ગ્રથામાં વર્ણ વેલી અનેક ખાખતા બહુજ વ્યવહારૂ અને નિત્ય ઉપયેગમાં આવી શકે તેવી કાર્યકર છે. નહીં કે માત્ર સ ંભાવનાએ ( theory ) રૂપે અને બુદ્ધિમાનાના બુદ્ધિના સ્મરણુ ચિન્હ તરીકે છે. પરંતુ આજે આપણા કમનસીએ તેએ ઉલટા ભારરૂપ થઈ પડ્યા છે. કેમકે કાંઇ પણ ઉપયાગી થવાને બદ્દલે તેઓ ઉલટા, આ ભીષણ જીવન કલહુના દુ:ખમય યુગમાં આપણા મગજ ઉપર ખેાજો વધારે છે. જેમ કસ્તુરી તેના ઉત્પાદક મૃગને કાંઈજ કામ આવતી નથી, તેમ ક ગ્રંથના અમુલ્ય રહસ્યા ( તેના ઉપયોગ નહી કરવાથી ) આપણુને આ કાળે કંઈજ કામના થઈ પડતા નથી, એ ખરેખર આપણું. કમનસીખ સૂચવનાર છે, પરંતુ હવે મૂળ વાતઉપર આવીએ.
ઉપરોક્ત નિયમને આપણા પોતાના સબંધે પ્રવર્તાવવાથી ભૂતકાળના કર્મો જે અનિષ્ટ ચારિત્રરૂપે પરિપાક પામ્યા હોય છે તેને દૂર કરી શકાય છે. નિર્મૂળતાને સ્થાને સખળતાનું અધિષ્ઠાન કરી શકાય છે. કડીએ જેમ એક પછી એક ઈંટ મુકીને આખી દીવાલ રચે છે, તેમ આપણે પણ એક પછી એક ઉત્તમ લક્ષણુ આપણા આત્મખધારણમાં દાખલ કરી અખીલતા મેળવી શકીએ છીએ. આ નિયમ એટલી
For Private And Personal Use Only
