________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ.
પ્રાર્થના-ભૂવન-દેવાલયમાં જઈ તમારા ઈષ્ટ દેવના સ્વરૂપના અનંત ગુણે માંહેના એ
ખાસ ગુણનું સ્મરણ અને ચિંતન કરે. પરમાત્મા સર્વ ગુણેના પરમનિકેતન છે. મનુષ્ય આત્મા તેને જે ગુણની જરૂર હોય તે ગુણને પિતાના ચિંતન દ્વારા તેમની પાસેથી આકષી લઈ પોતાના સ્વરૂપને સમૃદ્ધ કરી શકે છે. પરંતુ શરત એટલીજ કે જ્યાંસુધી એ ગુણની ઠીક ઠીક કળા તમારામાં ઉદય ન પામે, ત્યાંસુધી તમારે દરરોજ તે ગુણનું ધ્યાન કરવું જોઈએ. એક દીવસ તેમ કર્યું અને વળી એક અઠવાડીયું પડતું મુકયું, વળી બે દિવસ ખુબ જોર પૂર્વક ભાવના ભાવી અને વળી એ વાત કેટલાક દીવસ વિસારે પાડી, એમાં કાંઈજ સાર નથી. અત્યારે આપણે જમાને એ ક્ષણ–સ્વભાવી અને તરલ પ્રકૃતિને બની ગયા છે કે થોડા દીવસ પણ નિરંતરના પ્રયત્ન પૂર્વક નિયમિત અભ્યાસ કરવાનું શૈર્ય બતાવી શકતું નથી. થોડે એકદમ જેસ ચઢે છે અને પાછું, તે જેસને પ્રત્યાઘાત થતાં, એકદમ તે નરમ પડી જાય છે. આ જેસ આવે તે શકિતનું સુચક નથી પણ મનુષ્ય આત્માની મેટામાં મોટી નબળાઈ છે. અતિઆવેગ એ બળને નહી પણ સન્નિપાતના રોગવાળા મનુષ્યને જેવા આંચકા આવે છે તેવા નહિ ઇચ્છવા યોગ્ય સામર્થ્યને સૂચવે છે. આથી મનુ
એ એવા ક્ષણિક આવેગને વશ બની કોઈપણ કાર્યમાં નહી પડતા હૈર્ય અને દતા પૂર્વ પ્રત્યેક કાર્યમાં પડવું જરૂરનું છે. અને તેમ ન થાય ત્યાં નિરાશા જ નિર્માએલી હોય છે. આથી ઉપરોકત નિયમના ફળની પ્રતીતિ માટે જે અભ્યાસ આવશ્યક છે તે થોડા દિવસ નિરંતર અને નિયમિત અભ્યાસ છે. અનિયમિતતા એ મનુષ્યને ઘાણીને બળદ જે બનાવે છે. એ બળદને મહેનત અને પરિશ્રમ બીજા બળદો કરતાં જરાપણ ઓછો કરવો પડતો નથી–ઉલટે અધિક હોય છે-- છતાં દિવસના શ્રમને અંતે તેણે એક પણ કદમ આગળ ભર્યું હતું નથી. આથી નિયમીતપણું એ અભ્યાસના ફળનું એક અત્યંત આવશ્યક અંગ છે. અને ભૂતકાળની એકત્ર થએલી કર્મસત્તા જે ટેવરૂપે પરિણમેલી હોય છે, તેને નિવારવાનું અમેઘ શસ્ત્ર છે.
ચિંતન કેવા પ્રકારે કરવું એ માટે ચોક્કસ પ્રકારના નિયમ આપી શકાય નહીં. જે ગુણની તમારે જરૂર હોય તેનું ચિત્ર રચી તે તમને બજપ્રિય છે એમ સ્વિકારી અથવા કોઈ વ્યકિત વિશેષમાં એ ગુણનું તારતમ્ય અહજ છે અને તેવું તમને પણ હા એવી પ્રબળ ઈચ્છા કરે એ બધામાંથી ગમે તે એકાદ પ્રકારે તમે એ ગુણનું ચિંતન કરે તે ચાલશે. પ્રકાર એ બહુ મહત્વની કે અગત્યની વાત નથી. તેમ કરવામાં એ ગુણ પ્રતિ તમારા રસ કેવો છે–તમને એ ગુણના આસ્પદ પ્રત્યે પ્રેમ કે વર્તે છે એ મહત્વની બાબત છે. જેમ જેમ તે તે ગુણ પ્રત્યે તમારે પ્રેમ વધતું જશે, તેમ તેમ તમે અધિક અધિક તે તે મય બનવાના.
For Private And Personal Use Only
