________________
પુસ્તક ૪-થું
સમયે સમયે ભિન્ન પરિણમને હોવા છતાં સજાતીય એક સરખા પરિણમનની ધારા પ્રવાહિતાની અપેક્ષાએ અનાદિપણું સંગત કરવું. v ૮૦ નવજાવિરાજ વસંયોજશોપન નારાણાઇને જનાર
कनकोपलसंयोगः सोपाय विनश्यन्नुदाहियते, तत्रानादितोમયગાઉ વિતે, સિત્તે સન્નતિજ્ઞોટિસોદિતાતો - मेभ्योऽधिकाया अभावात्. कनकोपलत्वपरिणामयोरप्यनादित्वाभावादिति ? । सत्य ! जैमिनीया हि तत्र वादिनः, तेचानीश्वरा अपरिणामवादाश्चेति तन्मतेऽनादिरेव कनकोपलसंयोगः ततश्च तत्प्रमाणनिरासमात्रफलमेत देवमुदाहरणम् । વતd usોનિક્ષsનાવિકિ: સા રાનાધઃ
દાર્થ, દ્વારકૂ મૂતાવતિ (ર) રાયવારા તા.. પ્ર. ૮૦-કર્મગ્રંથ દિમાં એમ કહેવાયું છે કે અનાદિકાલીન-કર્મના
સગને ઉપાયથી કનક-પલન્યાયથી દૂર કરી શકાય છે. આમાં માટીમાં મળેલ સેનું અનાદિનું છતાં પ્રયત્નથી જેમ જુદું પાડી શકાય છે, તેમ અનાદિકાલીન કર્મના સએમને પણ પ્રયત્નથી દૂર કરી શકાય છે. આમ
દેકાન્તની ઘટના થાય છે. પણ હકીકતમાં–કર્મ સંયોગ કે માટીમાં મળેલ સેનામાં અનાદિપણું છે જ નહિ? કર્મની સ્થિતિ ૭૦ કડાકોડી સાગરોપમથી વધુ ન હોઈ કર્મસંગ તેથી વધુ ટકે નહિ? અને માટીમાં તેનું ભળ્યું છે, તે કંઈ અનાદિ પરિણામિક ભાવે નથી.
તે કનકપલદષ્ટ અને અનાદિ-કર્મસંગને પ્રયત્નથી દૂર કરી શકવાની વાતનું રહસ્ય શું?
ઉત્તર-વાત સાચી છે. કનકેપલ દષ્ટાન્ત સાર્વત્રિક નથી, એ દિષ્ટાન્ત જે પ્રકરણમાં મુકાયું છે, તે પ્રકરણ જેવાથી સમજાશેકે- જીવ અને કર્મના સંગની વાતમાં જૈમિનિન (સાંખ્યદર્શન)
