________________
Bમિા -૧/૩ર૪
૧૫ ચંદ્ર સંસ્થાને છે, ત્યાં ૬૦eo વિમાનો છે. અવતંસક * ઈશાનવતું. મથે પાંચમું સહસારાવતુંસક છે. ૩૦,૦૦૦ સામાનિક દેવ ઈત્યાદિ.
ભગવન્! આનત-પ્રાણત નામના બે કલ્પો કહ્યા છે ? ગૌતમાં સહસારથ ઉપર સમાન દિશા-વિદિશામાં ઘણાં યોજનો યાવતુ ઉપર જતાં, ત્યાં આન-પ્રાણ નામે બે કહ્યો છે. તે અદ્ધરચંદ્ર સંસ્થાન સંસ્થિત છે. ઈત્યાદિ સત કુમારવત્ કહેવું. માત્ર ત્યાં આનત-પ્રાણત દેવોના ૪૦૦ વિમાનો છે. સૌધર્મકલ્પવતુ ચાર અવતંસકો છે. મધ્ય પ્રાણતાવતુંસક છે. આધિપત્ય-૪૦૦ વિમાનો, ૨૦,૦૦૦ સામાનિકો, ૮૦,૦૦૦ આત્મરક્ષકદેવો આદિ. પર્વદા સંખ્યાદિ સૂગાવત્.
ગવન | પારણામૃત બે કલ્પો ક્યાં છે ? આનત-પ્રાણત કપોની ઉપર સમાન દિશા-વિદિશામાં ઘણાં યોજનો ચાવતુ ઉપર જઈને આ આરણ-અય્યત નામે બંને કલ્યો છે, તે રુદ્ધ ચંદ્ર સંસ્થાન સંસ્થિત છે બાકી વિશેષણ પૂર્વવતું. મેના દક્ષિમ-ઉત્તર ભાગમાં અવસ્થાનથી પ્રત્યેકની અપેક્ષાએ આ અદ્ધ ચંદ્ર સંસ્થાનપણું જમવું. બંને ભેગા કરતાં તો પરિપૂર્ણ ચંદ્ર સંસ્થાન જ થાય. ઉoo વિમાનો છે. અવતંસક સૌધર્મવતું. મધ્ય અયુતાવતુંસક છે. ૧૦,૦૦૦ સામાનિકાદિ છે.
વૃત્તિકારશ્રીએ વિમાન અને સામાનિક સંગ્રહણી ગાથાઓ મૂડી છે, જેમાં બારે કાના વિમાનો અને સામાનિક દેવોની સંખ્યા જમાવી છે. જે ઉકત વનમાં આવી ગઈ છે.
ભગવન ! નીચલી વેયકના દેવોના વિમાનો ક્યાં કહ્યા છે ? ગૌતમ! આરણ-અચુત કપોની ઉપર સમાન દિશા-વિદિશામાં ઘણાં યોજનો ઉપર જઈને છે. આ વિમાનો પ્રતિપૂર્ણ ચંદ્ર સંસ્થાન સંસ્થિત છે, પૂર્વવતુ ભસ્મ-શશિવર્ણની આભાવાળા છે. અસંખ્યાત કોડાકોડી યોજન લાંબા-પહોળા છે, અસંખ્યાત કોડાકોડી યોજના પરિધિથી છે. સર્વ રનમય યાવતુ પ્રતિરૂપ છે. નીચલી ગૈવેયક ત્રિકમાં ૧૧૧ વિમાનો કહ્યા છે. તેમાં વસતા દેવો બઘાં સમદ્ધિક છે. સમધતિક, સમબલ, સમયસષ સમાનભાગ, સમસૌખ્ય છે. તેમાં કોઈ ઇન્દ્ર નથી - દાસ નથી - પુરોહિત નથી. તેઓ અહમિન્દ્ર છે. એ પ્રમાણે મધ્યમ શૈવેયકમાં ૧૦૭, ઉપરીમાં ૧oo વિમાન છે.
ભગવદ્ ! અનુતોષપાતિક દેવોના વિમાનો ક્યાં છે ? ગૌતમ ! આ રત્નપ્રભા પૃથ્વીના બહુસમ મણીય ભૂમિભાગથી ઉપર ચંદ્રાદિ જયોતિકી ઉપર ઘણાં-ઘણાં યોજનો ઉપર ગયા પછી સૌધમદિ બારે કલો, ત્રણે રૈવેયકો પસાર કર્યા પછી પણ ઉપર જઈને નીરજ, નિર્મળ, અંધકારરહિત, વિશુદ્ધ એવા પાંચ દિશામાં પાંચ અનુત્તર મહા-મોટા વિમાનો છે તે આ - વિજય, વૈજયંત, જયંત, અપરાજિત, સવર્સિસિદ્ધ. તેમાં નરન : આવનારી જરહિત, નિર્જન - સ્વાભાવિક મલનો અભાવ, તિમિર -
ત્નોની પ્રભાના પ્રભાવથી બધી દિશા-વિદિશામાં તમ ચાલ્યું જવાની. વિશુદ્ધ : કલંક કલેશનો અભાવ. પંfષ • પૂર્વ, દક્ષિણ, પશ્ચિમ, ઉત્તર, મધ્યમ
જીવાભિગમઉપાંગસૂત્ર • સટીકઅનુવાદ/૩ પ્રતિપત્તિ-૩, વૈમાનિક-ઉદ્દેશો-૨ છે.
- X - X - X - X - X – • સૂ-૩ર૬ :
ભગવાન ! સૌધર્મ, ઈશાન કલ્યની પૃadી કોને આધારે કહી છે ગૌતમ! ઘનોદધિ પ્રતિષ્ઠિત છે. • • • સનકુમાર અને મહેન્દ્ર કવામાં વિમાન પૃની કોના આધારે કહી છે ગૌતમ! તે ઘનવાતને આધારે છે. • • • ભગવા બ્રહલોક કલામાં વિમાન પૃવીની પૃછા • તે ઘનવાતને આધારે કહેલ છે.
ભગવાન ! લાંતક વિમાનની પૃdી ? ગૌતમ! તદુભય વિનોદધિ અને ધનીવાતો ને આધારે છે. મહાશુક અને સહમ્રાર કલ્પમાં પણ તદુભય આધારે છે. આનલ ચાવતું સુતકલે પૃવી કોના આધારે છે અવકાશાંતને આધારે છે. શૈવેયક વિમાન પૃedી પૃચ્છા ગૌતમ / અવકાશમાંતર અાધારે રહેલ છે. અનુત્તરોપાતિક પૃચ્છા. અવકાશાંતરને ઘરે છે.
• વિવેચન-૩૨૬ :
• x •x - ભદેતા સૌધર્મ અને ઈશાનકક્ષ વિમાન પૃથ્વી કોના આધારે રહેલ કહી છે ? ગૌતમ ા ઘનોદધિના આઘારે રહેલ છે, ઈત્યાદિ બધું સૂઝાઈ મુજબ જાણવું. કહ્યું છે - ઘનોદધિ પ્રતિષ્ઠિત સુરભવનો બે કલે છે, કણ વાયુપ્રતિષ્ઠિત છે, ત્રણ ત૬ભય પ્રતિષ્ઠિત છે, તેના પછી ઉપરના બધાં આકાશ પ્રતિષ્ઠિત છે, ઉdલોકમાં આ પ્રતિષ્ઠાનવિધિ છે,
હવે પૃથ્વીનું બાહલ્ય પ્રતિપાદન કરે છે - • સૂત્ર-૨ થી ૩ર :
[૨] ભગવપ્ન / સૌધર્મ અને ઈશાન કલામાં વિમાન પૃdીની જાડાઈ કેટલી કહી છે ગૌતમ ૨૭oo યોજન પડી છે. આ પ્રમાણે બધે પ્રશ્નો કરવા. સનકુમાર અને મહેન્દ્રમાં ર૬oo યોજન, જહા અને લાંતકની ર૫oo યોજન, મહામુક અને સહધ્યામાં ર૪oo યોજના આનત-પાકત અને આરણ-અર્ચ્યુત કલ્પ યoo યોજન પ્રવેયક વિમાનની પૃથવી ૨૨૦૦ યોજન અને અનુત્તર વિમાનની પૃનીની જાડાઈ ૧oo યોજન છે.
[૩ર૮] ભગવત્ ! સૌધર્મ અને ઈશાન કલ્પોમાં વિમાનો કેટલા ઉંચા છે? ગૌતમાં પ00 યોજન ઊંચા છે. સનતકુમાર અને માદ્ધમાં ૬eo યોજન, બ્રા અને લાંતકમાં 200 યોજન, મહામુક અને સમારમાં ૮૦૦ યોજન, અનિતાદિ ચારમાં 600 યોજન છે. ભગવના ઝવેયકવિમાન કેટલા ઉંચા છે : ૧ooo યોજના અનુત્તર વિમાનમાં ૧૧૦૦ યોજન ઊંચાઈ છે.
રિ૯] ભગવત્ ! સૌધર્મ-detlન કલ્યોમાં વિમાનો કયા આકરે છે? ગૌતમ વિમાન બે ભેટ કહા - આવલિકા પ્રવિષ્ટ અને વલિકા બાહા તેમાં જે આવલિકા પ્રવિષ્ટ છે, તે મણ ભેદ કહ્યા છે - વૃત્ત, સ, ચતુસ્ત્ર. જે આવલિકા બાહ્ય છે, તે વિવિધ કારે કઇ છે. એ પ્રમાણે વેયક વિમાન સુધી
