________________
६६०
आचाराङ्गस्ने जब उनका अपने अवाधाकाल को छोड़ कर उदय आवेगा तब वह भी नीव्रतम रूपसे ही अपना फल देगा, अतः जीव या तो इसी भवमें नजन्य दुःखादिकों का पूर्ण भोक्ता होगा, और यदि अवशिष्ट वचेंगे तो उनका फल उसे नरकनिगोदादि में जाकर भोगना पडेगा। यही यात इस सत्र में प्रकट की गई है। 'चकार' शब्द जो सूत्रमें पड़ा है वह यह भी प्रकट करता है कि-क्रोधकषाय के वश होकर प्राणातिपातादिक में प्रवृत्ति करनेवाला जीव तज्जन्य दुःख को इस भवमें और परभवमें (नरकनिगोदादिकों में) भी भोगता है।
क्रोधकपाय से जिस समय आत्मा संतप्त हो जाता है उस समय उस आत्मा का मन संतप्त होता है, मनका संतप्त होना ही भावहिंसा है। मनके संताप से अशुभ कमों का आत्रव होता है। ___अन्तमें सूत्रकार उपसंहार करते हुए कहते हैं कि जब क्रोधादिक कपायों के करने से जीवों को दुःख भोगना पड़ता है और संसार में कोई भी प्राणी दुःख को नहीं चाहता, सब सुखके ही अभिलाषी हैं, तो भव्य का कर्तव्य है कि वह इस दुःख के अभावरूप मोक्ष मार्ग में प्रवृत्ति करे। संसार में थोड़ा सा भी सुख नहीं है । जिसे जीवने सुख मान रखा है वह काल्पनिक है । आकुलता का जब तक सर्वथा अन्त नहीं हो થશે એવી સ્થિતિમાં જ્યારે પિતાના અબાધાકાળને છોડીને તેને ઉદય થશે ત્યારે તે પણ તીવ્રતમરૂપથી જ પિતાનુ ફળ આપશે, માટે જીવ કા તો આ ભવમાં જ તજન્ય દુખાદિકોને પૂર્ણ રૂપે ભગવશે, અને જે અવશિષ્ટ બચશે તે તેનું ફળ તેણે નરક નિગોદાદિમા જઈને ભેગવવું પડશે આ જ વાત આ સૂત્રમાં प्रगट ४२वामा भावीछे 'चकार' शो सूत्रमा छ, ते ओम प्रगट रेछे કે—ધ-કવાયને વશ થઈ પ્રાણાતિપાતાદિકમા પ્રવૃત્તિ કરવાવાળા જીવ તજન્ય દુઃખને આ ભવમા અને પરભવમાં (નરકનિદાદિકોમા) પણ ભોગવે છે.
-કષાયથી જે વખતે આત્મા સંતપ્ત થઈ જાય છે, તે વખતે તે આત્માનું મન સંતપ્ત થાય છે. મનનું સતત થવું એ જ ભાવહિંસા છે
મનના મ તાપથી અશુભ કર્મોના આસવ થાય છે આ તમા સૂત્રકાર ઉપલહાર કરતાં કહે છે કે-જ્યારે ધાદિક કાર્યો કરવાથી અને દુઃખ ભોગવવું પડે છે અને સારા કોઈ પણ પ્રાણી અને નથી ચાહતે, બધા સુખના જ અભિલાષી છે. ત્યારે ભવ્ય પ્રાણીનું કર્તવ્ય છે કે આ દુખના અભાવરૂપ મોલમાર્ગમાં પ્રવૃત્તિ કર. બારમા શે પણ ગુણ નથી, છે જેને સુખ માન્યું છે તે કાલ્પનિક છે આકુળતાને ત્યા સુધી સર્વથા અંન નથી તે ત્યાં
