________________
રાત-દિવસ કેવી રીતે થાય છે ?
O
: આ ચિત્ર બરાબર ધ્યાનપૂર્વક જુઓ. ડાબી બાજુ અર્ધ વર્તુળાકારે દેખાય છે તે સૂર્ય છે. તેના કિરણો જમણી બાજુ જેના ઉપર પડે છે તે વટાણાના દાણા જેવું બિંદુ તે પૃથ્વી છે.
આધુનિકખગોળશાસ્ત્રીઓ કહે છે કે પૃથ્વીનો વ્યાસ ૧૨,૭૫૬ કિલોમીટર છે અને સૂર્યનો વ્યાસ ૧૩,૯૨,000કિલોમીટર છે. મતલબ કે સૂર્ય કરતા પૃથ્વી લગભગ ૧૧૦ ગણી નાની છે એટલે પૃથ્વી કરતાં સૂર્ય ૧૧૦ ગણો પહોળો થયો.
હવે પૃથ્વીના માપને કિલોમીટરથી મીલીમીટરમાં અને બાકીના બે માપને અંગ્રેજી પદ્ધતિના માપ ફૂટમાં રૂપાંતરિત કરીએ.
એટલે લગભગ સવા બે ફૂટ પહોળા સૂર્ય સામે સાડા છ મીલીમીટર પહોળી એટલે વટાણાના દાણા જેટલી પૃથ્વીને ૨૪૬ ફૂટ દૂર મુકીએ તો પરિણામ શું આવે? જરા પ્રયોગ કરો તો ખરા! વટાણા પર ચારે બાજુથી પ્રકાશ પ્રકાશ થઈ જાય.
મતલબ એ કે આજની સ્કૂલોમાં સૂર્ય પૃથ્વી કરતાં ૧૧૦ ગણો પહોળો છે, તેમ જે ભણાવે છે, તેના પર સામાન્ય બુદ્ધિથી ચકાસણી કરીએ તો આપણી પૃથ્વી ઉપર કાયમ માટે ચારે બાજુ માત્ર પ્રકાશ જ દેખાય. અંધકાર તો જોવા ન જ મળે. એટલે બપોરના બાર વાગે જે આપણી સ્થિતિ હોય તેવી જ સ્થિતિ આખો દિવસ હોય.
પૃથ્વી વિશાળ છે. સૂર્ય તદ્દન નાનો છે. જેથી જ્યાં જ્યાં સૂર્યનું પરિભ્રમણ થાય તેટલી પૃથ્વી પર પ્રકાશ અને બાકીની પૃથ્વી પર અંધકાર દેખાય. જેમ આપણે નાની બેટરી લઈ રોડ પર રાતે ફરીયે તો જ્યાં જ્યાં બેટરીનો પ્રકાશ પડે ત્યાં અજવાળું અને જ્યાં ન પડે ત્યાં અંધારૂ દેખાય છે.
આ રીતે ઉપરનાં ચિત્રનાં નીચેના ભાગમાં બતાવ્યા મુજબ જ્યાં જ્યાં સૂર્યનો પ્રકાશ પડે ત્યાં દિવસ અને બાકીનાં ભાગમાં રાત થાય છે.
કારણ કે આપણી જંબુદ્વીપની પૃથ્વી ૩૬,00,00,000 માઈલની છે અને સૂર્ય માત્ર ૨૭૦૦ માઈલ પહોળો છે. તો જ સવાર, બપોર, સાંજ આદિની વ્યવસ્થા જળવાઈ રહે.
પૃથ્વી એ ગ્રહ છે આ વાત મગજમાંથી કાઢી નાખવી પડશે.
પૃથ્વી શબ્દ પૃથુ ધાતુ ઉપરથી બન્યો છે. સંસ્કૃતમાં પૃથુ ધાતુનો અર્થ અત્યંત વિશાળ થાય છે. માટે પૃથ્વી તો તમામ ગ્રહો, નક્ષત્રો, તારાઓ, સૂર્ય, ચંદ્ર બધાનો આધાર છે. મતલબ સૌથી વિશાળ છે. પૃથ્વી તો કરોડો, અબજો માઈલના વિસ્તારવાળી સપાટ છે. જેના ઉપના આકાશમાં સૂર્ય અને ચંદ્ર
આ પૃથ્વી કેવી છે, સૂર્યચંદ્ર કેવી રીતે ફરે છે. તેનો વિચાર આપણે આગળ ઉપર જોઈશું. આ બધી બાબતો પણ ખૂબ જ સરળતાથી સમજી શકાય તેવી છે. ખૂબ કઠિન છે એવો ભય રાખવાની જરૂર નથી. ચાલો ત્યારે હવે આગળ વધીએ.
આપણી સાચી ભૂગોળ
90 Education Interational
For Personal & Private Use Only
