________________
(૧) ૩૪
(૨)
.
(૩) ૪.
આ.
(૪).
(૫)
(૬)
આ.
રૂ.
૩૪.
આ
Rounda વીવેટ
યજુર્વે
કુરાન કે સોફ
સર્વ ધર્મોનો એક જ અવાજ
ઊભવતી સૂત્ર શ્રીજુંવૃદ્વીપ પ્રવૃત્તિ
સિમ્ફોસ 444232
GLUCAGAGS
‘પૃથ્વી સ્થિર છે,
“સૂર્ય, ઘુલોક અને પૃથ્વીની ચારે બાજુ પ્રદક્ષિણા કરે છે.' - શ્રી અથર્વ વેદ
“ઘુલોક અને પૃથ્વીની પરિક્રમા કરતો સૂર્ય રાત અને દિવસ એમ બે પ્રકારે સમયના ભાગ પાડે છે.’’ - શ્રી અથર્વ વેદ “પૃથ્વી સ્થિર છે.” - શ્રી અથર્વ વેદ ૬/૮૯/૧.
“ઘુલોક અને પૃથ્વી સદા સર્વદા સ્થિર રહે છે.’’ - શ્રી અથર્વ વેદ ૧૦/૮/૨ “પૃથ્વી સ્થિર છે.’’ - શ્રી ૠગ્વેદ ૧/૫૦/૯.
“સૂર્ય પોતાની નિશ્ચિંત ગતિ પ્રમાણે ચાલતો રહે છે.'' - શ્રી ૠગ્વેદ ૧/૨/૯.
પૃથ્વી ધ્રુવ છે અને સ્થિર છે." - શ્રી યજુર્વેદ ૪/૨૨,
“પૃથ્વી અચળ છે, અચળ હોવા છતાં તે સ્થિર સ્વરૂપે અવસ્થિત છે.'' - શ્રી સાયણ ભાષ્ય
સૂર્ય સાત ઘોડાવાળા રથ વડે ભુવને (ઘુલોક અને પૃથ્વીને) જોતો જોતો પસાર થાય છે.’' - શ્રી યજુર્વેદ ૩૩/૪૩. “ઘુલોક અને પૃથ્વી સ્થિર છે.’’ - કૌષિતકી બ્રાહ્મણ
“બે હજાર બસો (૨૨૦૦) યોજનનો માર્ગ આંખના પલકારાના અર્ધા ભાગમાં વિચરનાર (હે સૂર્ય) આપને હું વંદન કરૂં છું.'' - શ્રી આદિત્ય હ્રદય.
“નવ લાખ બે હજાર યોજન જેટલો માર્ગ બે એક ઘડીમાં પાર કરવાવાળા (હે સૂર્ય) આપને હું વંદન કરૂં છું.’’
શ્રી આદિત્ય હૃદય
ઉપર્યુક્ત પ્રમાણોથી આ વાત સ્પષ્ટ થાય છે કે પૃથ્વી સ્થિર છે અને સૂર્ય ફરે છે તે માન્યતા સ્વીકૃત છે. આટલું હોવા છતાં પણ ઇસ્વી સન ૪૭૬માં આર્યભટ્ટ નામના એક ભારતીય વિજ્ઞાને પૃથ્વી ફરે છે એવો પોતાનો અભિપ્રાય રજૂ કર્યો, જેનું ખંડન કરનારાઓનો ઉલ્લેખ મળી આવે છે. એનું વિવરણ આ પ્રમાણે છે : (૧) પૃથ્વીના ભ્રમણના વેગથી ઉત્પન્ન થતા વાયુ વડે મોટા મોટા મહેલ અને પર્વતોના શિખર અવશ્ય તૂટી પડે અને બધી ધ્વજાઓ પશ્ચિમ તરફ ફરકવા લાગે કારણ
કે તીવ્ર વેગથી કોઈ વસ્તુનું સ્થિર રહેવું શક્ય નથી. - શ્રીપત્તિ પંડિત
(૨) જેમ સૂર્ય અને અગ્નિમાં ઉષ્ણતા, ચંદ્રમામાં શીતળતા, પાણીમાં પ્રવાહિતા, પત્થરમાં કઠોરતા અને વાયુમાં ચંચળતા હોય છે તેવી જ રીતે પૃથ્વી સ્વભાવથી જ અચલા છે કેમ કે વસ્તુતઃ વસ્તુની અંદર એક વિચિત્ર પ્રકારની શક્તિ હોય છે. આથી સ્થિરત્વ પૃથ્વીનો સ્વભાવ છે. - શ્રી ભાસ્કરાચાર્ય રચિત - સિદ્ધાંત શિરોમણિ ગોલાધ્યાય પૂર્વ શ્લોક.
(૩) કેટલીક વ્યક્તિઓનું એવું કથન છે કે પૃથ્વી ફરે છે અને તારા તથા ગ્રહ-ગણ સ્થિર છે. પરંતુ જો એવું હોય તો પોતાનો માળો છોડી આકાશમાં ઉડતા પક્ષી કેટલાક સમય બાદ ફરી પાછા પોતાના માળામાં શી રીતે આવી શકે ?
શ્રી વરાહમિહિર પંચસિદ્ધાંતિકા અ. ૧૨ શ્લોક ૬.
(૪) જો પૃથ્વી ફરતી હોય તો પક્ષી પોતાના માળામાં પાછાં કેવી રીતે આવે છે ? તથા આકાશમાં ફેંકાનું તીર ક્યાંક વિલીન કેમ થતું નથી ? અથવા તે પૂર્વ અથવા પશ્ચિમમાં વિષમ-ગતિવાળા કેમ બનતા નથી ?
(અથવા પૂર્વ તરફ ફેંકેલું બાણ પશ્ચિમ તરફ અથવા પશ્ચિમ તરફ ફેંકેલું બાણ પૂર્વાભિમુખ કેમ બનતું નથી ?)
જો એમ કહેવામાં આવે કે પૃથ્વીની ગતિ મંદ છે, આથી આવું બને છે તો ફક્ત એક દિવસમાં શી રીતે તે પૂર્વ ગોળાર્ધ ફરી શકે ? એક રાત દિવસમાં ના ભ્રમણની શક્યતા કેવી રીતે ?
- સિદ્ધાંત શિરોમણિ શિષ્ય શ્રીવૃદ્ધિતંત્ર, ગોલાધ્યાય શ્લોક ૩૮-૫૩ (૫) ભૂ-ભ્રમણનો સિદ્ધાંત પ્રત્યક્ષ બાધિત છે, કેમ કે ‘પૃથ્વી ફરે છે’’ એનો નિર્ણય પ્રત્યક્ષ અનુભવથી થતો નથી. “પૃથ્વી સ્થિર છે’” એવો અનુભવ બધાને થાય છે. IF Education International આપણી સાથી ભૂગોળ -
For Personal & Private Use Only
